Лізавета II

Лізавета II Elizabeth II
12-я каралева Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі
з 6 лютага 1952
Каранацыя	2 чэрвеня 1953
Папярэднік	Георг VI
2-я кіраўнік Садружнасці нацый
Каралева Антыгуа і Барбуда, Аўстраліі, Багамскіх Астравоў, Барбадаса, Беліза, Канады, Грэнады, Ямайкі, Новай Зеландыі, Папуа — Новай Гвінеі, Сент-Кітс і Невіса, Сент-Люсіі, Сент-Вінсента і Грэнадзінаў, Саламонавых астравоў, Тувалу і Фіджы
Папярэднік	Георг VI
Дзейнасць	манарх
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства
Веравызнанне	Царква Англіі
Нараджэнне	21 красавіка 1926(1926-04-21)[…] (94 гады) Мейфэр, Вэстмінстэр, графства Вялікі Лондан, Англія, Вялікабрытанія
Дынастыя	Віндзорская дынастыя і Брытанская каралеўская сям'я
Імя пры нараджэнні	Лізавета Аляксандра Марыя Віндзор
Бацька	Георг VI
Маці	Елізавета Боўз-Лаян
Муж	Філіп, герцаг Эдынбургскі
Дзеці	Чарльз, прынц Уэльскі, Ганна, прынцэса Вялікабрытаніі, Эндру, герцаг Ёркскі[d] і Эдуард, граф Уэсекскі[d]
Ваенная служба
Род войскаў	Auxiliary Territorial Service[d]
Бітвы	Другая сусветная вайна
Аўтограф
Манаграма
Узнагароды	Вялікабрытанія: Іншыя: Дамініёны: Замежныя дзяржавы: Шаблон:Кавалер Вялікага Крыжа асобай ступені ордэна За заслугі перад ФРГ Шаблон:Вялікі крыж ордэна Мануэля Амадора Гуэрэра

Лізавета II (англ.: Elizabeth II, поўнае імя Лізавета Аляксандра Марыя, англ.: Elizabeth Alexandra Mary; 21 красавіка 1926) — каралева Вялікабрытаніі з 1952 года па цяперашні час. Яна ўзышла на трон 6 лютага 1952 году ва ўзросце 25 гадоў пасля смерці свайго бацькі, караля Георга VI. З’яўляецца самым доўгакіруючым манархам за ўсю гісторыю Вялікабрытаніі.

Лізавета II паходзіць з Віндзорскай дынастыі.

З’яўляецца кіраўніком Садружнасці нацый і, акрамя Злучанага каралеўства, каралевай пятнаццаці незалежных дзяржаў: Аўстраліі, Антыгуа і Барбуды, Багамскіх Астравоў, Барбадаса, Беліза, Грэнады, Канады, Новай Зеландыі, Папуа-Новай Гвінеі, Сент-Вінсента і Грэнадзіны, Сент-Кітса і Невісаа, Сэнт-Люсіі, Саламонавых Астравоў, Тувалу, Ямайкі. З’яўляецца таксама кіраўніком англіканскай царквы і вярхоўным галоўнакамандуючым узброенымі сіламі Вялікабрытаніі. У Шатландыі (з прычыны асабістай уніі) каралева працягвае выконваць пэўныя дзяржаўныя абавязкі як гарант Царквы Шатландыі, а таксама прадстаўляе кіраўніка дзяржавы на адкрыцці пасяджэнняў Парламента Шатландыі і санкцыянуе падпісанне законаў Шатландыі пасродкам «каралеўскай санкцыі».

Лізавета II — найстарэйшы брытанскі (англійскі) манарх у гісторыі. У цяперашні час яна рэкардсмен па часе знаходжання на брытанскім троне.

З 23 студзеня 2015 года, пасля смерці караля Саудаўскай Аравіі Абдала ібн Абдэль Азіз ас-Сауда, з’яўляецца найстарэйшым дзеючым манархам у свеце.

З 13 кастрычніка 2016 года, пасля скону караля Тайланда Пхуміпона Адульядэта, з’яўляецца самым доўгакіруючым кіраўніком дзяржавы ў свеце.

Ад 21 лістапада 2017 года, пасля адстаўкі прэзідэнта Зімбабвэ Роберта Мугабэ, з’яўляецца найстарэйшым у свеце кіраўніком дзяржавы.

На перыяд праўлення Лізаветы II выпадае вельмі шырокі перыяд брытанскай гісторыі: завяршыўся працэс дэкаланізацыі, які адзначыўся канчатковым распадам Брытанскай імперыі і яе трансфармацыяй у Садружнасць нацый; адбылося ўваходжанне Вялікабрытаніі ў Еўрапейскі саюз і пачаўся выхад з яго. Дадзены перыяд таксама ўключыў у сябе мноства іншых падзей, такіх як працяглы этнапалітычны канфлікт у Паўночнай Ірландыі, Фалклендскую вайну, войны ў Іраку і Афганістане.

На працягу ўсяго свайго кіравання каралева не раз падвяргалася крытыцы не толькі з боку прыхільнікаў адмены манархіі, але і з боку розных брытанскіх сродкаў масавай інфармацыі, а таксама простай грамадскасці. Тым не менш, Лізавета II змагла захаваць прэстыж брытанскай манархіі, а яе папулярнасць у Вялікабрытаніі знаходзіцца на вышыні.

Дзяцінства

Прынцэса Лізавета ва ўзросце 3 гадоў, красавік 1929

Лізавета нарадзілася ў 02:40 (GMT) 21 красавіка 1926 года падчас праўлення свайго дзеда, караля Георга V. Яе бацька, герцаг Ёркскі (пасля кароль Георг VI), быў другім сынам караля. Яе маці, герцагіня Ёркская (пасля каралева Лізавета), была малодшай дачкой шатландскага арыстакрата графа Стратморскага і Кінгхарнскага. Яна была народжана з дапамогай кесарава сячэння ў яе дзеда па матчынай лініі лонданскага дома: 17 Bruton Street, Мейфэр. Яна хрысцілася англіканскім арцыбіскупам Ёркскім, Косма Горданам Лэнгам, у прыватнай капліцы Букінгемскага палаца 29 мая, узяўшы імя маці і бабулі па бацькавай лініі. Мянушка «Лілібут» сярод яе блізкіх сваякоў была прыдумана самой Лізаветай.

Адзіная родная сястра Лізаветы, прынцэса Маргарэт, нарадзілася ў 1930 годзе. Дзве прынцэсы атрымалі адукацыю дома пад кіраўніцтвам маці і іх гувернанткі, Марыён Кроўфард. Урокі былі сканцэнтраваныя на гісторыі, мове, літаратуры і музыцы. Кроўфард апублікавала біяграфію Лізаветы і Маргарэт у дзяцінстве пад назвай «Маленькія прынцэсы» (англ.: The Little Princesses) у 1950 годзе, да вялікага незадавальнення каралеўскай сям’і. Кніга апісвае любоў Лізаветы да коней і сабак, яе спарадкаванасць і адказнасць.

Планаваны спадкаемец

Прынцэса Лізавета ва ўзросце 7 гадоў, мастак Філіп дэ Ласла, 1933

Падчас праўлення свайго дзеда Лізавета была трэцяй у лініі атрымання трону пасля яе дзядзькі Эдуарда, прынца Валійскага, і яе бацькі, герцага Ёрскага. Хоць яе нараджэнне згенерыравала грамадскі інтарэс, яна не павінна была стаць каралевай, бо прынц Валійскі быў яшчэ малады. Многія людзі лічылі, што ён будзе ўступаць у шлюб і мець сваіх уласных дзяцей. Калі яе дзядуля памёр у 1936 годзе і яе дзядзька стаў каралём, яна стала другой у чарзе на пасад пасля свайго бацькі. Пазней у тым жа годзе Эдуард адрокся ад трону, пасля таго, як вырашыў заключыць шлюб са свецкай ільвіцай Уоліс Сімпсан, што выклікала канстытуцыйны крызіс. Такім чынам бацька Лізаветы стаў каралём, а яна − спадчыннікам.

Лізавета атрымала прыватныя ўрокі па канстытуцыйнай гісторыі ад Генры Мартэна, віцэ-прарэктара Ітанскага каледжа.

У 1939 годзе бацькі Лізаветы гастралявалі ў Канадзе і Злучаных Штатах. Як і ў 1927 годзе, калі яе бацькі здзейснілі паездку ў Аўстралію і Новую Зеландыю, Лізавета засталася ў Англіі, бо яе бацька лічыў яе занадта маленькай, каб наведваць падобныя туры. Лізавета «выглядала слязлівай», калі яе бацькі сышлі. Яны рэгулярна перапісваліся, а потым зрабілі першы каралеўскі трансатлантычны тэлефонны званок 18 мая.

Другая сусветная вайна

Лізавета ў ваеннай форме падчас вайны, красавік 1945

У верасні 1939 года Вялікабрытанія ўступіла ў Другую сусветную вайну, якая працягвалася да 1945 года. Падчас вайны шмат хто з дзяцей Лондана быў эвакуіраваны, каб пазбегнуць гібелі з прычыны частай паветранай бамбардзіроўкі. Лічылася, што дзве прынцэсы павінны былі трапіць пад эвакуацыю ў Канаду, але маці Лізаветы была супраць і заявіла: «Дзеці нікуды не паедуць без мяне. Я не паеду без караля. А кароль ніколі не паедзе.» Прынцэсы Лізавета і Маргарэт засталіся ў Balmoral Castle, Шатландыя, потым яны пераехалі ў Sandringham House, Норфалк. З лютага па май 1940 года яны жылі ў Royal Lodge, Віндзор. Потым адбыўся пераезд у Віндзорскі замак, дзе яны пераважна жылі на працягу наступных пяці гадоў. У 1940 годзе 14-гадовая Лізавета звярнулася праз радыёперадачу да эвакуіраваных дзяцей і заявіла: «Мы спрабуем зрабіць усё магчымае, каб дапамагчы нашым доблесным маракам, салдат і лётчыкам, і мы спрабуем таксама несці сваю долю небяспекі і смутку вайны. Мы ведаем, кожны з нас, што ў рэшце рэшт усё будзе добра.»

Лізавета (злева) на балконе Букінгемскага палаца разам са сваёй сям’ёй і Уінстанам Чэрчылям на 8 траўня 1945

У 1943 годзе Лізавета правяла сваё першае публічнае выступленне наведваннікам Грэнадзёрскай гвардыі, з якіх яна была прызначаныя палкоўнік у мінулым годзе. Калі яна падышла да свайго 18-годдзя, парламент змяніў закон, каб яна магла выступаць у якасці аднаго з пяці Дараднікаў дзяржаў у выпадку недзеяздольнасці бацькі або адсутнасці за мяжой, такія, як яго візіт у Італію ў ліпені 1944 года. У лютым 1945 года яна была прызначаная ў якасці ганаровай другога падначаленага ў дапаможная тэрытарыяльнай службе з нумарам службы 230873. Яна вучылася ў якасці кіроўцы і механікі і атрымала званне ганаровага малодшага камандзіра праз пяць месяцаў.

У канцы вайны ў Еўропе, на Дні Перамогі ў Еўропе, Прынцэсы Лізавета і Маргарэт змяшаліся ананімна са святочнымі натоўпамі на вуліцах Лондана. Лізавета пазней сказала ў адным з рэдкіх інтэрв’ю, "Мы папрасілі бацьку, каб б мы маглі выйсці і паглядзець на сябе. Я памятаю, што мы былі ў жаху распазнавацца … Я памятаю лініі невядомых людзей, якія злучаюць рукі і ходзяць уніз Уайтхолл, усе мы проста пракацілася ўздоўж на хвалі шчасця і палягчэння ".

Прынцэса Лізавета пайшла ў 1947 годзе на яе першае замежнае турнэ, суправаджаючы свайго бацьку праз Паўднёвую Афрыку. Падчас тура ў эфіры да Брытанскага Садружнасці на яе 21-ы дзень нараджэння, яна зрабіла наступную абяцанне: "Я заяўляю перад вамі ўсімі, што ўсё маё жыццё, няхай яно будзе доўгія або кароткае, павінны быць накіраваны да службе нашай вялікая імператарская сям’я, да якой мы ўсе належым. "

Шлюб

Лізавета сустрэла свайго будучага мужа, прынца Грэцыі і Даніі Піліпа, у 1934 і 1937 гг. Яны стрыечныя сваякі па галіне караля Даніі Крысціяна IX і траюрадныя праз каралеву Вікторыю. Пасля чарговай сустрэчы ў Каралеўскім ваенна-марскім каледжы ў Дартмуце ў ліпені 1939 года, Лізавета — хоць ёй было толькі 13 гадоў, — сказала яна закахалася ў Піліпа, і яны пачалі абменьвацца лістамі. Калі ёй было ўжо 21, іх шлюб быў афіцыйна абвешчаны 9 ліпеня 1947 года.

Шлюб не абышоўся без спрэчак; Філіп не меў ніякага фінансавага становішча, быў замежнага паходжання (хоць брытанскі падданы, які служыў у Каралеўскім флоце на працягу Другой сусветнай вайны), і былі сёстры, хто ажэніцца нямецкія дваране з нацысцкімі сувязямі. Марыён Кроўфард пісаў: «Некаторыя з дарадцаў караля не думаю, што ён недастаткова добры для яе. Ён быў прынцам без дома і царства. Некаторыя з работ гулялі доўга і гучна мелодыі на струне замежнага паходжання Піліпа.» пазней біяграфій паведаміла маці Лізаветы першапачаткова выступала супраць саюза, перазапіс Піліп «хунну». У больш познім узросце, аднак, каралева-маці распавяла, што Піліп быў «англійская джэнтльмен».

Да шлюбу, Піліп адмовіўся ад сваіх грэчаскіх і дацкіх назваў, афіцыйна пераўтвораных з грэцкага праваслаўя ў англіканства, і прыняў стыль лейтэнант Піліп Маунтбэттен, узяўшы прозвішча брытанскай сям’і яго маці. Незадоўга да вяселля ён прыняў звання — герцаг Эдынбургскі, а звяртацца з таго моманта да яго трэба: Яго Каралеўская Высокасць.

Лізавета і Піліп ажаніліся 20 лістапада 1947 гады ў Вестмінстэрскім абацтве. Яны атрымалі 2500 вясельных падарункаў з усяго свету. Таму што Англія яшчэ не цалкам акрыяла ад разбурэнняў вайны, Лізавета патрабуецца карткі, каб купіць матэрыял для халата, які быў распрацаваны Норманам Хартнеллу. У пасляваеннай Брытаніі, гэта было не прымальна для Герцага германскіх адносін у Эдынбургу, у тым ліку яго трох выжывае сясцёр, каб быць запрошаным на вяселле. Герцаг Віндзорскім, былы кароль Эдуард VIII, не быў запрошаны.

Лізавета нарадзіла свайго першага дзіцяці, прынца Чарльза, 14 лістапада 1948 г. Месяцам раней, кароль быў выдадзены патэнтыя лісты, дазваляючы сваім дзецям выкарыстоўваць стыль і тытул каралеўскага прынца або прынцэсы, якой яны ў адваротным выпадку не было б не мае права, як іх бацька быў ужо не каралеўскі прынц. Другое дзіця, прынцэса Ганна, нарадзілася ў 1950 годзе.

Пасля іх вяселля, пара арандавала Windlesham Moor, недалёка ад Віндзорскага замка, да ліпеня 1949 года, калі яны пасяліліся ў Кларенс-Хаўс у Лондане. У розны час паміж 1949 і 1951 гадамі, герцаг Эдынбургскі знаходзіўся ў брытанскай калоніі Мальты ў якасці служачага афіцэра каралеўскага флоту. Ён і Лізавета жылі з перапынкамі на Мальце на працягу некалькіх месяцаў, у той час у вёсцы Gwardamanġa, на віле Guardamangia, арандуецца дом дзядзькі Піліпа, лорд Маўнтбетэна. Дзеці засталіся ў Вялікабрытаніі.

Каралева Вялікабрытаніі

Каранацыя і пачатак праўлення

Каранацыя Лізаветы II, 2 чэрвень 1953

На працягу 1951 года здароўе Георга VI знізілася, і Лізавета часта стаяла за ім на грамадскіх мерапрыемствах. Калі яна здзейсніла паездку ў Канаду і наведаў прэзідэнта Гары С. Трумэна ў Вашынгтоне, у кастрычніку 1951 гады, яе асабісты сакратар, Марцін Чартэрыс, нёс праект дэкларацыі аб далучэнні ў выпадку смерці караля. У пачатку 1952 года Лізавета і Піліп адправіліся ў турнэ па Аўстраліі і Новай Зеландыі шляхам Кеніі. З 6 лютага 1952 гады, яны толькі што вярнуліся ў кенійскім дом, Сагана Лодж, пасля ночы, праведзенай у Treetops Hotel, дзе яна і даведалася пра смерць бацькі.

8 лютага 1952 гады, якая суправаджаецца сваім мужам Піліпам, Лізавета прыняла прысягу Таемнага савета і падпісала клятву пасада ў спадчыну. Праз гадзіну геральдмайстар афіцыйна абвясціў аб яе уступленні на трон з балкона Сент-Джэймскага палацу. З апошнімі яго словамі «Божа, захоўвай каралеву!», Усе сцягі Лондана, прыспушчаныя пасля смерці караля, адначасова падняліся ўверх у гонар новай каралевы Вялікабрытаніі.

Цырымонія каранацыі Лізаветы II адбылася ў Вестмінстэрскім абацтве 2 чэрвеня 1953 года. Гэта была першая каранацыя брытанскага манарха, трансляваць па тэлебачанні, і, як лічыцца, гэта падзея прыкметна спрыяла росту папулярнасці тэлевяшчання.

Пасля гэтага ў 1953—1954 гадах каралева здзейсніла Шасцімесячнае турнэ па дзяржавах Садружнасці, брытанскім калоніям і іншым краінам свету. Лізавета II стала першым манархам, які наведаў Аўстралію і Новую Зеландыю.

Другая палова 1950-х — пачатак 1990-х гг

Каралева Лізавета ll, герцаг Эдынбургскі Піліп, прынц Чарльз і прынцэса Ганна ў кастрычніку 1957 гады

Пара Рэйганаў і каралеўская пара. 23 лютага 1983 года

У 1957 годзе, пасля адстаўкі прэм’ер-міністра сэра Энтані Ідэна, з прычыны адсутнасці ў Кансерватыўнай партыі выразных правіл выбару лідара, Лізавеце II належала прызначыць новага кіраўніка ўрада з ліку кансерватараў. Пасля кансультацый з бачнымі членамі партыі і экс-прэм’ер-міністрам Чэрчылем, кіраўніком урада быў прызначаны 63-гадовы Гаральд Мак-Мілан.

У гэтым жа годзе Лізавета ўпершыню здзейсніла візіты ў ЗША і Канаду як каралева Канады. У гэтым жа годзе ўпершыню выступіла на сесіі Генеральнай асамблеі ААН. Прысутнічала пры адкрыцці сесіі канадскага парламента (упершыню ў гісторыі з удзелам брытанскага манарха).

25 снежня 1957 года Лізавета стала першым брытанскім манархам, хто павіншаваў падданых з Калядамі па тэлебачанні.

Працягнула свае падарожжа ў 1961 годзе, калі здзейсніла візіты на Кіпр, ў Ватыкан, Індыю, Пакістан, Непал, Іран, а таксама Гану.

Сустрэча Лізаветы II з кіраўнікамі краін Садружнасці ў маі 1960 года У 1960 годзе ў каралевы нарадзіўся другі сын, прынц Эндру, a ў 1964 — трэці сын, прынц Эдуард.

У пачатку чэрвеня 1961 года Лізавета ll прыняла ў Букінгемскім палацы мужа і жонку Кэнэдзі — прэзідэнта ЗША Джона Кэнэдзі і яго жонку Жаклін. У сакавіку 1962 года каралева прыняла ў Букінгемскім палацы Жаклін, якая па даручэнні мужа адправілася ў міжнароднае турнэ.

У 1963 годзе, пасля адстаўкі прэм’ер-міністра Мак-Мілана, па яго парадзе Лізавета прызначыла прэм’ерам Аляксандра Дуглас-Хьюм.

У 1969 году BBC зняла дакументальны фільм пра паўсядзённае жыццё Вінздараў «Каралеўская сям’я».

У 1974 годзе пачынаў наспяваць палітычны крызіс пасля выбараў у парламент, у выніку якіх ні адна з партый не атрымала большасці галасоў. Хоць найбуйнейшай партыяй у парламенце апынулася Кансерватыўная партыя, прэм’ер-міністрам прызначаны лідар лейбарыстаў Гаральд Вільсан. Праз год таксама адбыўся палітычны крызіс у Аўстраліі, Падчас якога Лізавета II адмовілася адмяніць рашэнне генерал-губернатара Джона Кэры аб адстаўцы прэм’ер-міністра Гофа Уитлэма.

У 1976 году Лізавета II урачыста адкрыла (як каралева Канады) XXI Алімпійскія гульні ў Манрэалі.

1977 год стаў важнай датай для каралевы — адзначалася 25-годдзе знаходжання Лізаветы II на брытанскім троне (Срэбны юбілей), у гонар чаго было праведзена мноства ўрачыстых мерапрыемстваў у краінах Садружнасці.

У канцы 1970-х — пачатку 1980-х на каралеўскую сям’ю быў здзейснены шэраг замахаў. У прыватнасці, у 1979 годзе адбылося забойства тэрарыстамі Ірландскай рэспубліканскай арміі дзядзькі прынца Піліпа — ўплывовага дзяржаўнага дзеяча і ваеначальніка лорда Луіса Маунтбатена. А ў 1981 годзе было зроблена некалькі стрэлаў халастымі патронамі з пісталета ў бок Лізаветы II падчас ваеннага параду ў гонар свята «афіцыйнага дня нараджэння» каралевы.

29 ліпеня 1981 года адбылося вяселле сына Лізаветы II прынца Чарльза і Дыяны Спенсер [37], якая пазней стане вялікай праблемай для каралеўскай сям’і.

У 1982 годзе ў выніку змяненняў у канстытуцыі Канады брытанскі парламент страціў якую-небудзь ролю ў канадскіх справах, але брытанская каралева ўсё ж засталася кіраўніком Канадскай дзяржавы. У гэтым жа годзе адбыўся першы за апошнія 450 гадоў візіт Папы рымскага Яна Паўла II ў Вялікабрытанію (каралева, якая з’яўляецца кіраўніком англіканскай царквы, прымала яго асабіста).

У 1986 году каралева плыла ў Аўстралію на сваёй яхце «Брытанія», калі стала вядома аб пачатку грамадзянскай вайны ў былой брытанскай калоніі Адэн. Лізавета адразу загадала ўвайсці ў Еменскія тэрытарыяльныя воды (як манарх яна мела права гэта зрабіць без ўзгаднення) і прыняла на борт 1068 чалавек эвакуяваных, прычым для гэтых людзей па яе распараджэнні былі прадастаўлены нават дзяржаўныя апартаменты яхты.

1990-я гады

У 1991 годзе Елізавета стала першым брытанскім манархам, які выступіў на сумеснай сесіі палат Кангрэса ЗША.

Піліп і лізавета, у кастрычніку 1992

У сваёй прамове 24 лістапада 1992 года, каб адзначыць 40-ю гадавіну свайго ўступлення, Лізавета называе 1992 яе жудасны год. Двое з чатырох дзяцей каралевы — прынц Эндру і прынцэса Ганна — развяліся са сваімі жонкамі, прынц Чарльз разышоўся (на той момант яшчэ неафіцыйна) з прынцэсай Дыянай, Віндзорскі замак моцна пацярпеў ад пажару.. Манархія пад падвышанай крытыкай. У незвычайна асабістай прамовы, каралева кажа, што любое ўстанова павінна чакаць крытыкі, але выказала меркаванне, што гэта будзе зроблена з «адценнем гумару, пяшчоты і разумення». Праз два дні, прэм’ер-міністр Джон Мейджор абвясціў рэформы ў каралеўскіх фінансах, запланаваных у параўнанні з папярэднім годам, у тым ліку каралева павінна з 1993 плаціць падатак на прыбытак, а таксама скарачэнне фінансавання каралейскага двара.

У наступныя гады публічныя адкрыцьця аб стане шлюбу Чарльза і Дыяны працягваліся. Нягледзячы на тое, што падтрымка республіканцаў ў Брытаніі здавалася высокай, чым калі-небудзь у жывой памяці, рэспубліканізм ўсё яшчэ быў меншасцю, а сама каралева мела высокія ацэнкі адабрэння. Крытыка была сканцэнтравана на інстытуце самой манархіі і больш шырока — сям’і каралевы, а не на яе ўласным паводзінах і дзеяннях.

6 мая 1994 гады брытанская каралева і прэзідэнт Францыі Франсуа Мітэранам прынялі ўдзел у адкрыцці тунэля пад пралівам Ла-Манш.

У жніўні 1997 года, праз год пасля разводу, Дыяна загінула ў аўтакатастрофе ў Парыжы. Каралева была ў адпачынку з сям’і ў Балморале. У Дыяны і Чарльза засталіся два сыны — прынцы Уільям і Гары.

У лістападзе 1997 года каралева і яе муж правёў прыём у Банкетынг-хауз, каб адзначыць свой залаты юбілей вяселля.

У 1999 годзе каралева заблакавала законапраект аб ваенных дзеяннях у Іраку, спасылаючыся на акт каралеўскай згоды. Гэты законапраект павінен быў перадаць усе паўнамоцтвы па кіраўніцтву ваеннымі дзеяннямі парламенту і, такім чынам, закранаў правы манарха.

2000-я гады

Каралева Лізавета II у 2007 годзе

У 2002 годзе былі праведзены ўрачыстыя мерапрыемствы ў гонар 50-годдзя прабывання Лізаветы II на брытанскім троне (залаты юбілей). У гэтым жа годзе памерлі сястра каралевы прынцэса Маргарэт і каралева-маці — Лізавета Боўз-Лаян.

Каралева Лізавета II ў 2007 годзе У 2007 годзе Елізавета ll і прынц Піліп ажыццявілі візіт у ЗША, каб адсвяткаваць 400-годдзе з дня заснавання форта Джеймстаун у Вірджыніі.

У 2008 годзе ўпершыню ў гісторыі англіканская царква, кіраўніком якой з’яўляецца Лізавета, правяла богаслужэнне ў Вялікі чацвер, у якім традыцыйна ўдзельнічае што валадарыць манарх, за межамі Англіі ці Уэльса — у саборы Святога Патрыка ў горадзе Арма ў Паўночнай Ірландыі

2010-я гады

У 2010 годзе ў другі раз выступіла на пасяджэнні Генеральнай асамблеі ААН. Прадстаўляючы каралеву, генеральны сакратар ААН Пан Гі Мун назваў яе «выратавальным якарам нашай эпохі» [49].

У 2011 годзе адбыўся першы ў гісторыі дзяржаўны візіт брытанскага манарха ў незалежную Ірландыю [50]. У гэтым жа годзе адбылося вяселле прынца Уільяма (унука Лізаветы II) і Кэтрын Мідлтан [51].

У 2012 годзе прайшлі XXX Алімпійскія гульні ў Лондане, урачыста адкрытыя Лізаветай II, а таксама быў зацверджаны новы закон, які змяняе парадак престолонаследования, па якім мужчыны-спадкаемцы губляюць прыярытэт над жанчынамі [53].

У гэтым жа годзе ў Вялікабрытаніі і іншых краінах ўрачыста адзначаўся 60-гадовы («брыльянтавы», або «алмазны») юбілей знаходжання Лізаветы II на троне.

25 снежня 2012 года ў тэлебачанні была паказана калядная гаворка каралевы, якая ўпершыню трансліравалася ў фармаце 3D.

У 2013 годзе Елізавета II упершыню за 40 гадоў адмовілася паехаць на саміт кіраўнікоў краін Брытанскай садружнасці, які праходзіць у Шры-Ланцы. Брытанію на саміце прадстаўляў прынц Чарльз, што сведчыць аб паступовай перадачы паўнамоцтваў Лізаветы сыну.

У красавіку 2016 года ў Вялікабрытаніі быў урачыста адсвяткаваны 90-гадовы юбілей каралевы. У гонар гэтай Лізавета ll адправіла сваё першае паведамленне ў Twitter тым, хто павіншаваў яе з днём нараджэння.

У 2017 годзе ў Брытаніі быў адзначаны сапфіравае юбілей, які азнаменаваў 65 гадоў кіравання Лізаветы ll. Да гэтай даты Каралеўскі манетны двор выпусціў у абарачэнне серыю манет з профілем каралевы.

Цікавыя факты

• Лізавета II з’яўляецца прамым нашчадкам бацькі герцага Велінгтона (праз старэйшага брата Велінгтона — Рычарда Уэлслі), які канчаткова разбіўшы Напалеона пры Ватэрлоо (пра-пра-пра-праўнучка).
• Падчас жыцця Лізаветы II змянілася 16 прэм’ер-міністраў Вялікабрытаніі.
• За час свайго кіравання Лізавета II 39 разоў накладвала вета на розныя законапраекты