19 апрель
Перейти к навигации
Перейти к поиску
19 апрель — григориан стиле буйынса йылдың 109-сы (кәбисә йылында 110-сы) көнө. Йыл аҙағына тиклем 256 көн ҡала.
| ← апрель → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | |||
| 2020 йыл | ||||||
Байрамдар
Халыҡ-ара байрамдар
Милли байрамдар
Англия: Примула көнө.
Венесуэла: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Сьерра-Леоне: Республика көнө.
Уругвай: Бойондороҡһоҙлоҡ өсөн көрәш башланған көн.
Һөнәри байрамдар
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1925: СССР-ҙың рус телендәге көндәлек «Пионерская зорька» балалар радиогәзите тәүге тапҡыр эфирға сыға.
- 1935: Советтар Союзында «Спартак» ирекле спорт йәмғиәте ойошторола.
- 1945: «Башнефтезаводстрой» тресы ойошторола.
- 1970: Тольятти ҡалаһындағы автомобиль заводы тәүге «ВАЗ—2101» «Жигули» еңел машинаһын эшләп сығара.
- 1994: Өфөлә Халыҡтар дуҫлығы йорто эш башлай.
- 2000: Үҙәк Румынияла Европалағы иң ҙур алтын ятҡылығы асыла.
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Лек Вәлиев (1935—23.03.1992), режиссёр. 1965—1969 һәм 1981—1987 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры режиссёры, 1971—1981 йылдарҙа — баш режиссёры; бер үк ваҡытта 1965 йылдан Өфө сәнғәт училищеһы, 1972—1985 һәм 1989—1992 йылдарҙа хәҙерге Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы. 1966 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың (1978) һәм Башҡорт АССР-ының (1972) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Башҡорт АССР-ының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1983).
- Нурмөхәмәтова (Дәүләтбаева) Финә Фәйзрахман ҡыҙы (1935—2015), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе хеҙмәткәре. 1955—1992 йылдарҙа Кушнаренко районы Иҫке Ҡормаш ауылының фельдшер-акушер пункты фельдшеры, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған медицина хеҙмәткәре.
- Мөхәмәтов Исфар Фәтҡулислам улы (1940), партия эшмәкәре һәм дәүләт хеҙмәткәре. 1974—1987 йылдарҙа КПСС-тың Өфө ҡалаһы Калинин район комитетының икенсе секретары, КПСС-тың Башҡортостан өлкә комитетының бүлек мөдире урынбаҫары, КПСС-тың Өфө ҡалаһы Октябрь район комитетының беренсе секретары; 1987—1990 йылдарҙа КПСС-тың Башҡортостан өлкә комитеты секретары; 1995—1999 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Секретариаты етәксеһе урынбаҫары. Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш (1990—1995) Юғары Советы депутаты. «Почёт Билдәһе» ордены (1981) кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы Петровский ауылынан.
- Асатрян Альберт Артушевич (1955), педагог. 2006 йылдан Өфөнөң «Әрмән йәкшәмбе мәктәбе» муниципаль бюджет мәғариф учреждениеһы директоры. Рәсәй Федерацияһының почётлы дөйөм белем хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Әрмәнстандың Ереван ҡалаһынан.
- Захаров Вадим Петрович (1975), ғалим-химик, юғары мәктәп эшмәкәре. 1997 йылдан (өҙөклөк менән) Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, 2012 йылдан фәнни эштәр, 2018 йылдан — фәнни һәм инновацион эштәр буйынса проректор. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы профессоры (2014), химия фәндәре докторы (2004), профессор (2009). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015). Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең Фән һәм техника өлкәһендәге премияһы (2005), Башҡортостан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге республика йәштәр дәүләт премияһы (2007), Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы президиумының С. Р. Рафиҡов исемендәге премияһы (2002) лауреаты.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Рафиҡов Сәғит Рәүеф улы (1912—19.01.1992), СССР ғалимы, химик, химия фәндәре докторы (1948), профессор (1951), Ҡаҙаҡ ССР-ы Фәндәр академияһы академигы (1962), СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1970). СССР Министрҙар Советының (1983) һәм Рәсәй Фәндәр академияһының С. В. Лебедев исемендәге (1992, үлгәндән һуң) премиялар лауреаты. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1975) һәм Халыҡтар Дуҫлығы (1982) ордендары кавалеры.
- Фазлыев Рәбис Тимерхан улы (1937—19.04.2012), ғалим-тау инженеры, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (1980). Татарстан Республикаһының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1993), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1990), Татарстан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (1994).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ерёменко Николай Яковлевич (1913—24.10.1993), хужалыҡ эшмәкәре, 1959—1980 йылдарҙа Стәрлетамаҡ синтетик каучук заводы директоры. Ленин (1971), Октябрь Революцияһы (1976), «Почёт Билдәһе» (1959) ордендары кавалеры. Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған химигы (1977). Сығышы менән Харьков губернаһының Берёзовка ауылынан.
- Ветошников Георгий Александрович (1918—9.03.1946), Хәсән күле янындағы 1938 йылдағы ҡораллы бәрелештә, 1939—1940 йылдарҙағы совет-фин һуғышында һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Айырым понтон-күпер батальонының взводы командиры, гвардия кесе лейтенанты. Советтар Союзы Геройы (1944).
- Хөсәйен Мәжитов (1928—3.11.1989), башҡорт йырсыһы (баритон). Башҡорт АССР-ының халыҡ артисы (1975).
- Рим Зыязитдинов (1953—11.03.2018), башҡорт театр актёры. 1980 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2004).
- Әлфиә Кәлимуллина (1963), йырсы. Ғәзиз Әлмөхәмәтов исемендәге махсус призға лауреаты.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Артикуленко Любовь Алексеевна (1934—6.10.2004), ауыл хужалығы алдынғыһы. 1948—1972 йылдарҙа Йәрмәкәй районының «Спартак» совхозының сусҡа ҡараусыһы, артабан 1989 йылға тиклем — бригадиры. Ленин ордены кавалеры (1966). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Камаев Фәрит Хөснулла улы (1944—13.01.1993), ғалим-музыка белгесе-фольклорсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1973 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы. Сәнғәт ғилеме кандидаты (1979). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1991).
- Теләүбаев Илгиз Сафи улы (1964), дәүләт хеҙмәткәре. 2006 йылдан Белорет район хакимиәте башлығының урынбаҫары һәм беренсе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡты социаль яҡлау хеҙмәткәре һәм мәғариф отличнигы.
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1795: Христиан Готфрид Эренберг, Германия биологы, микропалеонтологияға нигеҙ һалыусы.
- 1845: Граф Михаил Муравьёв, дипломат, 1897—1900 йылдарҙа Рәсәй империяһының сит ил эштәре министры.
- 1875: Иван Беляев (1875), Рәсәй империяһы хәрби эшмәкәре, генерал. Беренсе донъя һәм Рәсәйҙәге Граждандар һуғышында Аҡтар хәрәкәте яғында ҡатнашыусы. Парагвай индеецтарын өйрәнеүсе һәм уларҙың хоҡуҡтары өсөн көрәшеүсе. Парагвай Республикаһының почётлы гражданы.
- 1900: Александр Птушко, кинорежиссёр, кинооператор, мультипликатор, сценарист һәм рәссам. СССР-ҙың халыҡ артисы (1969).
- 1900: Ричард Хьюз, Британия яҙыусыһы, шағир һәм драматург.
- 1905: Джим Моллисон, Шотландия лётчигы, авиацияла төрлө рекордтар яһаусы.
- 1945: Михаил Езепов, СССР һәм Рәсәйҙең театр һәм кино актёры.
- 1945: Александр Ткаченко, СССР футболсыһы, шағир һәм кеше хоҡуҡтарын яҡлаусы.
- 1955: Сергей Рудницкий, СССР һәм Рәсәй композиторы, аранжировщик, «Ленком» театрының музыкаль етәксеһе.
- 1970: Мигель Луис, Испанияның эстрада йырсыһы.
- 1970: Гөлнара Әбитова (Иләлиева), СССР һәм Рәсәйҙең театр актёры, Татарстан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2009).
- 1985: Александр Третьяков, Рәсәй скелетонсыһы, донъя чемпионы.
Был көндө вафат булғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1824: Байрон Джордж Гордон, Британияның шағир-романтигы.
- 1882: Чарльз Дарвин, Британия натуралисы, сәйәхәтсе.
Йыл көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
