Руска инвазија на Украина (2022)

Руска инвазија на Украина (2022)
Дел од Руско-украинска војна
Воена состојба      Украина       Соседите, вклучувајќи ги Русија, Белорусија и Приднестровие      Украинска територија која е под окупација на Русија (Крим) и непризнаените држави Донечка НР и Луганска НР (Донбас) до 18 февруари 2015 година      Територијата на Украина привремено окупирана од Русија и сателитските држави на Руската Федерација од до февруари 2022 година ← Насока на напредување на воените сили на Русија
Датум 24 февруари 2022 - денес Место Украина, Русија, Белорусија, Црно Море и Азовско Море Исход Во тек Руските копнени сили влегуваат во Украина од Русија, Крим и Белорусија Руски воздушни и ракетни напади насочени кон големите градови низ Украина, вклучително и главниот град Киев, Харков и Одеса
Завојувани страни
Русија Чеченија Дагестан Донечка НР Луганска НР Поддржани од: Белорусија (формално) Приднестровие (наводно) Дипломатска поддршка: Венецуела Сирија Никарагва Мјанмар	Украина Воена помош: Европска Унија НАТО Обединето Кралство Франција САД Германија Австралија Австрија Белгија Канада Чешка Полска Данска Норвешка Шведска Финска Естонија Латвија Литванија Холандија Словачка Португалија Грција Унгарија Ирска Јужна Кореја Јапонија Македонија
Команданти и водачи
Владимир Путин Сергеј Шојгу Валериј Герасимов Александар Дворников Олег Саљуков Николај Евменов Игор Осипов Андреј Сердјуков Сергеј Суровикин Михаил Мишустин Сергеј Лавров Рамзан Кадиров Денис Пушилин Владимир Пашков Леонид Пашечник Сергеј Козлов Александар Лукашенко Виктор Хренин Виктор Гулевич Роман Головченко Александар Волфович	Владимир Зеленски Андреј Ермак Алексеј Резников Валери Залужни Руслан Хомчак Александар Сирски Јури Галушкин Сергеј Шаптала Алексеј Неижпапа Јуриј Лебед Денис Монастирски Игор Клименко Сергеј Деинеко Александар Литвиненко Денис Шмихал Дмитриј Кулеба Алексеј Данилов
Вклучени единици
Министерство за одбрана Армија на Русија Копнени сили Морнарица Воздушни сили Воздухопловни сили сили за специјални операции Национална гарда Министерство за внатрешни работи Руски паравоени сили Чеченија 10.000–70.000	Министерство за одбрана Армија на Украина Копнени сили Национална гарда Полк Азов Морнарица Воздухопловни сили Воздухопловни сили за напад Територијални одбранбени сили Државна гранична служба Служба за безбедност на Украина Министерство за внатрешни работи Украински паравоени сили: Грузиска легија Странски волонтерски единици: Десен сектор 100–200 Чеченски волонтерски баталјони 300–700
Сила
Русија: 175.000–190.000 (во Украина) 900.000 (активна војска) 2.000.000 (резервна војска) 554.000 (паравоени формации) Донечка НР: 20.000 Луганска НР: 14.000 Белорусија: 45.350 (активна војска) 289.500 (резервна војска)	Украина: 209.000 (вооружени сили) 900.000 (резервна војска) 102.000 (паравоени формации) 300.000 (полициски сили) 300.000 (волонтерски локални милиции)
Жртви и загуби
Руски извори 498 убиени војници 1597 ранети 2 цивилни брода бомбардирани , неколкумина загинати 1 Су-25 урнат 1 Ан-26 урнат Украински извори 12.000+ убиени војници 200+ заробени војници 335 тенкови уништени 1105 оклопни возила уништени 49 авиони соборени 81 хеликоптери соборени 7 дронови соборени 586 возила уништени 123 артилериски парчиња уништени 3 брода потонати 47 убиени војници 179 ранети	Украински извори 110+ убиени војници неколку стотици повредени 1 транспортен авион соборен, петмина загинати 2 Су-27 урнати 1 Ан-26 урнат 1 Миг-29 урнат Руски извори Неутрализирани воените воздушни бази на Украина и нејзините системи за противвоздушна одбрана 2.870 убиени војници 3.700 ранети 572 заробени војници 1007 тенкови/оклопни возила уништени 793 други воени возила уништени 98 авиони соборени 47 авиони уништени на земја 57 хеликоптери соборени 110 дронови соборени 374 артилериски парчиња уништени 8 воени бродови уништени
Украински извори: 2.000+ загинати цивили, 1.684 ранети Обединети Нации: 579 загинати цивили, 1.000+ ранети Обединети Нации: 2.6 милиони бегалци и 1.85 милиони внатрешно раселени лица 22 странски државјани убиени 1 турски брод оштетен 1 брод под молдавско знаме оштетен 1 товарен брод под панамско знаме оштетен 1 јапонски брод под панамско знаме оштетен

На 24 февруари 2022 година Русија започна инвазија на Украина, голема ескалација на Руско-украинската војна која започна во 2014 година. Десетици илјади се загинати во инвазијата. Инвазијата ја предизвика најголемата бегалска криза во Европа по Втората светска војна. Над 8 милиони Украинци се внатрешно раселени (според податоци од мај 2022 година), околу 8 милиони ја имаат напуштено државата (според податоци од 3 јануари 2023 година); по пет седмици од почетокот на инвазијата, Русија го доживеа најголемото иселување од нејзините граници по иселувањето предизвикано од Октомвриската револуција во 1917 година.

На воената офанзива ѝ претходеше руско воено трупање на границата со Украина, кое започна на почетокот на 2021 година, и барања од Русија законски да ѝ се забрани на Украина да се приклучи на НАТО. Во деновите пред инвазијата, Русија ги призна самопрогласените Донечка Народна Република (ДНР) и Луганска Народна Република (ЛНР), по што следуваше инвазија на руските вооружени сили во регионот Донбас во Источна Украина на 21 февруари 2022 година. Следниот ден, Советот на Руската Федерација изгласа овластување на претседателот на државата за употреба на воена сила надвор од границите на Руската Федерација.

Околу 03:00 UTC (06:00 по московско време, UTC+3) на 24 февруари 2022 година, рускиот претседател Владимир Путин објави „специјална воена операција“ во Источна Украина; минути подоцна започнаа ракетни напади на локации низ цела Украина, вклучително и главниот град Киев. Украинската гранична служба соопшти дека нејзините гранични пунктови со Русија и Белорусија се нападнати. Руски копнени сили имаат влезено на украинска територија околу 05:00 часот по средноевропско време, т. е. два часа подоцна. Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, одговори со воведување воена состојба, прекин на дипломатските односи со Русија и општа мобилизација. Инвазијата доби широка меѓународна осуда, вклучително и наметнати санкции кон Русија и Белорусија, а антивоените протести во Русија беа проследени со масовни апсења.

Инвазијата е наречена најголем воен напад во Европа по Втората светска војна и доби широка меѓународна осуда, вклучително и нови санкции наметнати на Русија. Против инвазијата се одржале глобални протести, додека протестите во Русија биле проследени со масовни апсења. И пред и за време на инвазијата, некои од 30-те земји-членки на НАТО ја имаат вооружено и материјално поддржано Украина.

Заднина

Главна статија: Руско-украинска војна

Крим

Поврзано: Кримско Ханство, Кримски Татари, и Киевски Рус

Крим бил дел од повеќе различни земји и региони, како и независен во својата историја. Нејзиниот јужен брег останал со грчка култура речиси 2.000 години. Внатрешноста била контролирана од Бугарите и Хазарите 600 години, потоа 200 години и припаѓале на Киевска Русија, а 200 години на Златната Орда. Околу 1400 година, Кримските Татари биле во можност да бидат независни како Кримско Ханство околу 100 години. За да добијат контрола над крајбрежните региони, тие побарале помош од Отоманското Царство, што не само што ќе им помогне, туку и ќе го направи Кримскиот Хан автономен дел од империјата. Во 1784 година, Руското Царство ги поразила Османлиите, а Крим станал дел од Русија, каде подоцна е формирана Црноморската флота, со база во Севастопол. Крим и соседните региони формирале административен регион со различни имиња. Во 1921 година, Крим станал автономна советска република и се случил прилив на словенски народ, кој трајно ја променил етничката рамнотежа. Во 1945 година, Кримската Автономна Советска Социјалистичка Република била укината и Крим станал област на Руската СФСР. Областа била префрлена на Украинската ССР во 1954 година. Во 1991 година, Крим стана Автономна Република Крим, дел од новата независна држава Украина. Во 1997 година бил потпишан Руско-украинскиот договор за пријателство. Русија ги признала границите на Украина, добила 80% од Црноморската флота и ги закупила објектите и пристаништето во Севастопол на дваесет години, подоцна биле продолжени до 2042 година.

Во 2014 година, парламентот на Крим прогласил независност и се приклучил на Русија. Украина го прекинала снабдувањето со вода на Крим, што го чини просечниот рускиот даночен обврзник милијарди. На 24 март 2021 година, украинскиот претседател Владимир Зеленски го потпишал Указот бр. 117/2021 со кој се одобрува „стратегијата за деокупација и реинтеграција на привремено окупираната територија на Автономната Република Крим и градот Севастопол“.

Проширување на НАТО

Поврзано: Проширување на НАТО

Анти-НАТО протест во Феодосија, Крим, Украина, 6 ноември 2006 година

Во 1990 година, Михаил Горбачов предупредил дека изолирањето на САД или Советскиот Сојуз на европскиот континент ќе доведе до влошување на тензиите. Во 1997 година, Горбачов забележал дека проширувањето на НАТО во источна Европа би било грешка и понижување за Русија.

Во 2006 година, избувнале протести на Кримскиот полуостров откако американски маринци пристигнале во кримскиот град Феодосија за да учествуваат во Морски бриз 2006, заедничка воена вежба на Украина и НАТО. Демонстрантите се соочиле со американските маринци со барикади и со плакати со пароли како „Окупатори одете дома!“ Два дена подоцна, парламентот на Крим го прогласил Крим за „територија без НАТО“; по неколкудневни протести, американските маринци се повлекле од полуостровот.

Во 2008 година, рускиот претседател Владимир Путин зборувал против потенцијалниот пристап на Украина во НАТО.

На 14 септември 2020 година, украинскиот претседател Владимир Зеленски ја одобрил новата Стратегија за национална безбедност, „која предвидува развој на карактеристичното партнерство со НАТО со цел членство во НАТО“.

Во 2021 година, Русија изјавила дека евентуалниот пристап на Украина во НАТО и проширувањето на НАТО воопшто, се егзистенцијални закани за нејзината национална безбедност.

Постсоветски контекст и портокалова револуција

По распадот на Советскиот Сојуз во 1991 година, Украина и Русија продолжиле да одржуваат блиски врски. Во 1994 година, Украина се согласила да го напушти својот јадрен арсенал и го потпиша Меморандумот од Будимпешта за безбедносни гаранции под услов Русија, Обединетото Кралство (ОК) и Соединетите Американски Држави (САД) да дадат гаранции против закани или употреба на сила против територијалниот интегритет или политичката независност на Украина. Пет години подоцна, Русија била еден од потписниците на Повелбата за европска безбедност, која „го потврдила вроденото право на секоја земја учесничка да биде слободна да избира или да ги менува своите безбедносни аранжмани, вклучително и договорите за сојуз, како што тие се развиваат“.

Во 2004 година, Виктор Јанукович, тогашниот премиер, бил прогласен за победник на претседателските избори, кои биле главно наместени според пресудата на Врховниот суд на Украина. Резултатите предизвикале негодување во јавноста за поддршка на опозицискиот кандидат Виктор Јушченко, кој го оспорил исходот. За време на бурните месеци на револуцијата, кандидатот Јушченко ненадејно се разболел и набрзо бил откриен од повеќе независни лекарски групи дека бил отруен со диоксин TCDD. Јушченко силно се сомневал дека е вклучена Русија во неговото труење. Сето ова на крајот резултирало со мирна Портокалова револуција, носејќи ги Виктор Јушченко и Јулија Тимошенко на власт, додека Јанукович преминал во опозиција.

Во 2009 година, романскиот аналитичар Јулијан Чифу и неговите коавтори претпоставиле дека во однос на Украина, Русија спроведува ажурирана верзија на доктрината Брежњев, која диктира дека суверенитетот на Украина не треба да биде многу поголем од оној на земјите-членки на Варшавскиот пакт. пред колапсот на советската сфера на влијание во доцните 1980-ти и раните 1990-ти. Во 2009 година, Јанукович ја објавил својата намера повторно да се кандидира за претседател на украинските претседателски избори во 2010 година. Тој победил и бил инаугуриран во 2010 година.

Украинска револуција и војна

Главни статии: Евромајдан и Војна во Донбас

Евромајдан протести во Киев, декември 2013 година

Протестите на Евромајдан започнале во 2013 година поради одлуката на украинската влада да го суспендира потпишувањето на Договорот за асоцијација меѓу Европската унија и Украина, наместо тоа да избере поблиски врски со Русија и Евроазиската економска унија. По неколкунеделните протести, Јанукович и лидерите на украинската парламентарна опозиција потпишале договор за спогодба на 21 февруари 2014 година со кој се барале предвремени избори. Следниот ден, Јанукович побегнал од Киев пред гласањето за импичмент што му ги одзело овластувањата како претседател. Водачите на рускојазичните источни региони на Украина изјавиле дека продолжуваат со лојалност кон Јанукович, предизвикувајќи ги проруските немири во Украина во 2014 година. Немирите биле проследени со анексијата на Крим од Русија во март 2014 година и војната во Донбас, која започнала во април 2014 година со создавањето на Донечката и Луганската Народна Република, поддржани од Русија.

Во јули 2021 година, Путин објавил есеј со наслов „За историското единство на Русите и Украинците“, во кој тој повторно го потврдил својот став дека Русите и Украинците се „еден народ“. Американскиот историчар Тимоти Снајдер ги опишал идеите на Путин како империјализам. Британскиот новинар Едвард Лукас го опишал како историски ревизионизам. Други набљудувачи го опишале руското раководство како со искривен поглед на модерна Украина и нејзината историја.

Украина и другите европски земји соседни со Русија го обвиниле Путин за обид за руски иредентизам и за спроведување агресивна милитаристичка политика.

Увертира

Зголемување на руската војска

Конфликтот започнал со големо воено засилување, првично од март до април 2021 година, а потоа од октомври 2021 до февруари 2022 година. За време на второто воено засилување, Русија упатила барања до САД и НАТО, унапредувајќи два нацрт-договори кои содржеле барања за она што таа го нарекла „безбедносни гаранции“, вклучително и правно обврзувачко ветување дека Украина нема да се приклучи на НАТО, како и намалување на трупите на НАТО и воениот хардвер стационирани во Источна Европа, и се закани со неодреден воен одговор доколку НАТО продолжи да се движи кон „агресивната линија“.

Z (симбол за препознавање)

На страните на делови од руската воена опрема бил забележан бел знак со буквата Z, која не е кирилична буква. Тенковите, борбените возила и другата опрема вака означени биле видени на 22 февруари 2022 година. Набљудувачите процениле дека означувањето е мерка за деконфликтирање со цел да се спречат инциденти со пријателски оган.

Кремљ негира планови за инвазија

На 19 јануари 2022 година, рускиот заменик-министер за надворешни работи Сергеј Рјбков изјавил дека Русија „не сака и нема да преземе никаква акција од агресивен карактер. Ние нема да ја напаѓаме, удираме и освојуваме Украина“. На 12 февруари 2022 година, советникот за надворешни работи на Кремљ, Јуриј Ушаков, ја опишал дискусијата за „т.н. планирана руска инвазија“ како „хистерија“. На 20 февруари 2022 година, рускиот амбасадор во САД Анатолиј Антонов изјавил дека руските сили „не се закануваат никому... Нема инвазија. Нема такви планови“.

Руски обвинувања

На 9 декември 2021 година, рускиот претседател Владимир Путин зборувал за дискриминација на руското население надвор од Русија, велејќи: „Морам да кажам дека русофобијата е прв чекор кон геноцид. Вие и јас знаеме што се случува во Донбас. Тоа секако изгледа многу како геноцид.“ Русија исто така го осудила законот за украински јазик. На 15 февруари 2022 година, Путин изјавил за печатот: „Она што се случува во Донбас е токму геноцид“. Новинските медиуми забележале дека мајчиниот јазик на Зеленски е рускиот јазик.

Руските тврдења за геноцид биле широко отфрлени како недокажани. Неколку меѓународни организации, вклучително и Високиот комесаријат за човекови права на Обединетите нации, Специјалната мониторинг мисија на ОБСЕ во Украина и Советот на Европа, објавиле дека не можеле да најдат докази што ги поддржуваат руските тврдења. Наводите за геноцид биле оспорени од Европската комисија како „руска дезинформација“.

Амбасадата на САД во Украина го нарекла тврдењето за рускиот геноцид како „осудлива лага“, додека портпаролот на американскиот Стејт департмент Нед Прајс изјавил дека Москва ги изнесува таквите тврдења како изговор за инвазијата на Украина. На 18 февруари, рускиот амбасадор во САД Анатолиј Антонов ги обвинил САД дека ја одобруваат присилната асимилација на украинските Руси.

Во говорот на 21 февруари, Путин го обвинил украинското општество дека станало неонацистичко, додавајќи дека целта на Русија била да ја демилитаризира и „денацизира“ Украина. Според извештаите во печатот, Путин го користел „нацистичкиот“ наратив за да го оправда нападот на Русија врз Украина, притоа истакнувајќи дека нема широка поддршка за нацистичката идеологија во владата, војската или електоратот, ниту пак нацистичките партии кои учествуваат на парламентарните избори во 2019 година. Украинскиот претседател Зеленски и премиерот Денис Шмихал и двајцата се Евреи; Конкретно осврнувајќи се на руското тврдење, Зеленски изјавил дека неговиот дедо се борел против нацистичка Германија во советската пешадија.

Наводни судири

Борбите во Донбас значително ескалирале на 17 февруари 2022 година. Додека дневниот број на напади во првите шест недели од 2022 година се движеле од два до пет, украинската војска објавила 60 напади на 17 февруари. Руските државни медиуми исто така објавиле над 20 артилериски напади врз позициите на сепаратистите истиот ден. Украинската влада ги обвинила руските сепаратисти дека со артилерија гранатирале детска градинка во Стањица Луханска, при што биле повредени тројца цивили. Народната Република Луганск соопштила дека нејзините сили биле нападнати од страна на украинската влада со минофрлачи, фрлачи на гранати и митралези.

Следниот ден, Народна Република Донецк и Народна Република Луганск наредиле задолжителна евакуација на цивили од нивните соодветни главни градови, иако било забележано дека целосната евакуација ќе трае со месеци. Украинските медиуми објавиле нагло зголемување на артилериското гранатирање од страна на милитантите предводени од Русија во Донбас како обиди за провокација на украинската армија.

На 21 февруари, руската Федерална служба за безбедност (ФСБ) објавила дека украинското гранатирање уништило граничен објект на ФСБ на 150 метри од руско-украинската граница во Ростовската Област. Одделно, прес-службата на Јужниот воен округ објавил дека руските сили утрото тој ден убиле група од пет саботери во близина на селото Митјакинскаја, Ростовска Област, кои навлегле во границата од Украина со две пешадиски борбени возила, а возилата биле уништени. Украина негирала дека е вмешана во двата инциденти. Дополнително, два украински војници и еден цивил биле убиени од гранатирање во селото Заицеве, 30 километри северно од Донецк.

Неколку аналитичари, вклучително и истражувачката страница Bellingcat, објавиле докази дека многу од нападите, експлозиите и евакуациите во Донбас биле организирани од Русија.

На 21 февруари, термоцентралата Луганск во Луганската Народна Република била гранатирана од непознати сили. Украинските вести наведуваат дека поради тоа била принудена да се затвори.

Ескалација (21 — 23 февруари)

Обраќање на Путин до нацијата на 22 февруари 2022 година
(Достапни се затворени титлови на англиски и руски јазик)

„Мешани чувства на руската страна на границата со Украина поради потенцијална војна“, видео-вест од Гласот на Америка
(Достапни се затворени титлови на англиски јазик)

На 21 февруари, по признавањето на републиките Донецк и Луганск, претседателот Путин наредил распоредување на руски трупи (вклучувајќи механизирани сили) во Донбас во она што Русија го нарекла „мировна мисија“. Руската војска соопштила дека убила пет украински „саботери“ кои ја преминале границата во Русија, тврдење кое силно го негираше украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба. Подоцна истиот ден, неколку независни медиуми потврдиле дека руските сили влегле во Донбас. Интервенцијата на 21 февруари во Донбас била широко осудена од Советот за безбедност на ОН и не добила никаква поддршка. Амбасадорот на Кенија, Мартин Кимани, го споредил потегот на Путин со колонијализам и изјавил: „Мораме да го завршиме нашето закрепнување од жарот на мртвите империи на начин што нема да нè втурне назад во нови форми на доминација и угнетување“.

На 22 февруари, американскиот претседател Џо Бајден изјавил дека се случил „почетокот на руската инвазија на Украина“. Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг и канадскиот премиер Џастин Трудо изјавиле дека се случила „натамошна инвазија“. Украинскиот министер за надворешни работи Кулеба изјавил: „Не постои нешто како мала, средна или голема инвазија. Инвазијата е инвазија“. Шефот за надворешна политика на Европската унија, Жозеп Борел, изјавил дека „руските трупи [пристигнаа] на украинска територија“ во она што беше „[не] целосна инвазија“. Истиот ден, Советот на Федерацијата едногласно го овластила Путин да употреби воена сила надвор од Русија. За возврат, Зеленски наредил регрутирање на украинските резервисти, додека сè уште не се обврза на општа мобилизација.

На 23 февруари, Врховната Рада на Украина (парламентот на Украина) прогласила 30-дневна вонредна состојба на национално ниво, исклучувајќи ги окупираните територии во Донбас, која стапила на сила на полноќ. Парламентот, исто така, дал наредба за мобилизација на сите резервисти на вооружените сили на Украина. Истиот ден, Русија почнала да ја евакуира својата амбасада во Киев и исто така го спуштила руското знаме од врвот на зградата. Веб-страниците на украинскиот парламент и влада, заедно со банкарските веб-локации, биле погодени од DDoS напади.

Во раните утрински часови на 24 февруари, Зеленски одржал телевизиски говор во кој им се обрати на граѓаните на Русија на руски јазик и ги замоли да спречат војна. Зеленски во говорот ги отфрлил тврдењата на руската влада за присуство на неонацисти во украинската влада и изјавил дека нема намера да го нападне регионот на Донбас.

Портпаролот на Кремљ, Димитриј Песков изјавил дека лидерите на народни републики Донецк и Луганск испратиле писмо до Путин во кое апелираат за воена поддршка од Русија „за одбивање на агресијата на украинските вооружени сили“, при што во писмото се тврди дека гранатирањето на украинската влада предизвикало цивилни жртви. Како одговор на жалбата, Украина побарала итен состанок на Советот за безбедност на ОН. Состанок на Советот за безбедност на ОН бил свикан на 23-24 февруари. Русија, која претседавала со Советот за безбедност на ОН во февруари 2022 година и има право на вето како една од петте постојани членки, ја нападнала Украина за време на вонредниот состанок на Советот за безбедност на ОН. Генералниот секретар Антонио Гутереш изјавил: „Дајте шанса на мирот“.

Инвазија

Анимирана карта на инвазијата

24 февруари

Поврзано: Напад на Змиски Остров, Битка за аеродромот Антонов, и Битка кај Конотоп

Непосредно пред 04:00 часот по московско време (UTC+3) на 24 февруари, Путин објавил дека донел одлука да започне воена операција во Источна Украина. Во своето обраќање, Путин тврдел дека нема планови за окупација на украинска територија и дека го поддржува правото на народите на Украина на самоопределување. Путин, исто така, изјавил дека Русија бара „демилитаризација и денацификација“ на Украина — и ги повикал украинските служби да го положат оружјето и да одат во своите домови. По барањето на руското Министерство за одбрана, кое бара од единиците за контрола на летање на Украина да ги прекинат летовите, воздушниот простор над Украина бил ограничен на нецивилен воздушен сообраќај, при што целата област се сметала за активна зона на конфликт од страна на Агенција за Безбедност на Авијацијата на Европската Унија (EASA).

Само неколку минути по објавувањето на Путин, биле пријавени експлозии во Киев, Харков, Одеса и Донбас. Украинските власти известиле дека Русија извршила десант во Мариупол и Одеса и лансирала крстаречки и балистички ракети на аеродроми, воени штабови и воени складишта во Киев, Харков и Днипро. Воени возила влегле во Украина преку Сенкивка на местото каде Украина се среќава со Белорусија и Русија околу 6:48 часот по месно време. Руски војници навлегле во Украина и преку руско анектираниот Крим. Првичните планови на Кремљ биле првично со помош на артилерија и проектили да цели на командните и контролните центри, а потоа да испрати борбени авиони и хеликоптери за брзо да ја воспостави воздушната надмоќ. Центарот за поморски анализи соопштил дека Русија ќе се обиде да го опколи Киев и да ги обвие силите на Украина на исток, при што Центарот за стратешки и меѓународни студии идентификувал три оски на напредување: од Белорусија на север, од Доњецк на исток и од Крим на југ. Соединетите Американски Држави веруваат дека Русија има намера да ја обезглави владата на Украина и да инсталира своја.

Последици од ракетниот напад врз областа Голошеевски во Киев

Според украинскиот државен министер Антон Херашченко веднаш по 06:30 UTC+2, руските сили извршиле инвазија преку копно во близина на градот Харков и големи амфибиски слетувања биле пријавени во градот Мариупол. Во 07:40, Би-би-си цитирале други извори велејќи дека војниците влегле во земјата и од Белорусија. Украинските гранични сили пријавиле напади на локации во Луганск, Суми, Харков, Чернигов и Житомир, како и од Крим. Руското министерство за одбрана изјавило дека немале отпор од страна на украинските гранични сили. Украинското Министерство за внатрешни работи објавило дека руските сили ги зазеле селата Хородишче и Милове во Луганск. Украинскиот центар за стратешки комуникации и стратешка безбедност известил дека украинската армија го спречила нападот во близина на Шчастија (близу Луганск) и ја вратила контролата врз градот, при што од руска страна имало речиси 50 жртви.

Откако еден час била офлајн, веб-страницата на украинското Министерство за одбрана била обновена. Министерството тврдело дека соборило пет авиони и еден хеликоптер во Луганск. Непосредно пред 07:00 часот (UTC+2), претседателот Зеленски најавил воведување воена состојба во Украина. Подоцна и наредил на украинската армија да им „нанесе максимални загуби“ на освојувачите. Зеленски, исто така, објавил дека дипломатските односи со Русија се прекинати, кои стапуваат веднаш во сила. Руски проектили ја гаѓале украинската инфраструктура, вклучувајќи го и аеродромот Бориспил во Киев. Украина го затворила својот воздушен простор за цивилни летови.

Воена единица во Подилск била нападната од руските сили, при што загинале шестмина, а седум биле ранети. Уште 19 лица биле пријавени за исчезнати. Уште едно лице било убиено во градот Мариупол. Куќа во Чухуив била оштетена од руска артилерија; неговите станари биле повредени, а едно момче починало. Осумнаесет луѓе биле убиени од руско бомбардирање во селото Липецке (Одеска Област).

Во 10:00 часот (UTC+2), за време на брифингот на администрацијата на украинскиот претседател било објавено дека руските трупи ја нападнале Украина од север (длабочина до 5 километри). Се вели дека руските трупи биле активни во Харковската Област, Черниговската Област и во близина на Суми. Прес-службата на Зеленски, исто така, објавила дека Украина одбила напад во Волинската Област. Во 10:30 (UTC+2), украинското министерство за одбрана известило дека руските трупи во Черниговската Област биле запрени, голема битка во близина на Харков била во тек, а Мариупол и Шчастија биле целосно вратени назад. Било објавено дека биле уништени 6 руски авиони, 2 хеликоптери и десетици оклопни возила. Русија негирала дека изгубила авион или оклопни возила. Украинскиот врховен командант Валериј Залужњи објавил фотографии од 2 заробени руски војници велејќи дека се од рускиот 423-ти гардиски полк со моторни пушки Јамполски (воена единица 91701). Руските воздушни трупи го зазеле меѓународниот аеродром Антонов во Хостомел, предградие на Киев, откако рано утрото биле транспортирани со хеликоптери; Украинската контраофанзива за повторно заземање на аеродромот била започната подоцна во текот на денот. Бригадата за брз одговор на украинската национална гарда соопштила дека се борела на аеродромот, соборувајќи три од 34 руски хеликоптери.

Сцени од источна Украина за време на инвазијата
(Достапни се затворени титлови на англиски јазик)

Белорусија им дозволила на руските трупи да ја нападнат Украина од север. Во 11:00 часот (UTC+2), украинските граничари пријавиле пробивање на границата во Вилча (Киевска Област), а граничарите во Житомирската Област биле бомбардирани од руски ракетни фрлачи (најверојатно БМ-21 Град). Хеликоптер без ознаки, наводно, ја бомбардирал позицијата на граничарите Славутич од Белорусија. Во 11:30 часот (UTC+2) вториот бран руски ракетни бомбардирања биле насочени кон градовите Киев, Одеса, Харков и Лавов. Тешки копнени борби биле пријавени во Донечката и Луганската Област. Активистите за граѓански права во Полска известиле за зголемен премин на мигранти од Белорусија во Полска. Набљудувачите сметале дека Белорусија прима наредби од Русија и користи мигранти на полско-белоруската граница како оружје.

До 12:04 часот, руските трупи се движеле кон градот Нова Каховка во Херсонската Област. Подоцна во четвртокот, руските трупи влегле во градот Херсон и ја превземале контролата врз северниот кримски канал за да обезбедат водоснабдување за Крим.

Во 13:00 и 13:19 (UTC+2), украинските граничари и вооружените сили пријавиле два нови судири — во близина на Суми (во правец на Конотоп) и Старобилск (Луганска Област). Во 13:32 (UTC+2), Валериј Залужни пријавил четири балистички проектили лансирани од територијата на Белорусија во југозападен правец. Неколку станици на Киевското метро и Харковското метро биле користени како засолништа за бомби за месното население. Локалната болница во Вуледар (Донечка Област) била бомбардирана, што резултирало со четворица загинати цивили и 10 ранети (вклучувајќи 6 лекари). Украинските граничари известиле дека два руски брода Василиј Биков (проект 22160 патролен брод) и Москва го нападнале и се обиделе да го заземат малиот Змиски остров во близина на делтата на Дунав.

Во 16:00 часот (UTC+2) претседателот Зеленски изјавил дека борбите меѓу руските и украинските сили избувнале во градовите духови Чернобил и Припјат. Околу 18:20 часот (UTC+2) Атомската централа Чернобил била под руска контрола, како и околните области. Според заменикот на Врховната Рада, Марјана Безухла, руските трупи се заканиле дека ќе ја нападнат Атомската централа Запорожје.

Во 16:18 часот (UTC+2), градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко, прогласил полициски час кој трае од 22:00 до 7:00 часот. Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) Филипо Гранди проценил дека повеќе од 100.000 Украинци ги напуштиле своите домови, а илјадници од нив преминале во Молдавија и Романија.

Во 22:00 часот (UTC+2), украинската државна гранична стража објавила дека руските сили го зазеле Змискиот Остров по поморско и воздушно бомбардирање на островот. Иако првично се претпоставувало дека сите тринаесет граничари на островот биле убиени во бомбардирањето, откако одбиле да се предадат на руски воен брод; снимката на која стражарите одбиваат понуда да се предадат станала вирална на друштвените мрежи. Подоцна се докажало дека сите останале живи и биле заробени од страна на руската морнарица.

Потврдено е дека биле убиени 17 цивили, вклучително и 13 убиени во Јужна Украина, тројца во Мариупол и еден во Харков. Зеленски изјавил дека 137 украински граѓани — и војници и цивили — загинале на првиот ден од инвазијата. Непосредно по 23:00 часот (UTC+2), Зеленски им забранил на сите машки украински државјани на возраст од 18 до 60 години да ја напуштат земјата за време на периодот на воена состојба.

25 февруари

„Киев е напнат додека руските сили напредуваат“ – видео извештај од Гласот на Америка

Станбен блок во Киев по гранатирање, 25 февруари

Во 01:24 (UTC+2), Зеленски наредил целосна мобилизација на украинската војска за 90 дена. Околу 04:00 часот (UTC+2) по месно време, Киев го потресле две експлозии. Службеникот на украинското Министерство за внатрешни работи, Антон Херашченко, преку СМС порака известил дека тие експлозии биле крстаречки и балистички проектили кои биле насочени кон Киев. Украинската влада соопштила дека соборила непријателски авион над Киев, кој потоа удрил во станбена зграда и ја запалила.

Независни воени аналитичари забележале дека руските сили на северот на земјата биле силно потиснати од украинската војска. Руските единици се обидувале да го опколат Киев и да напредуваат во Харков, но биле заглавени во тешки борби, при што сликите на друштвените мрежи сугерираат дека некои руски оклопни колони биле нападнати од заседа. Спротивно на тоа, руските операции на исток и југ биле поефикасни. Најдобро обучените и опремени руски единици биле позиционирани надвор од Донбас на југоисток кои маневрирале околу подготвените одбранбени ровови и ги нападнале украинските одбранбени позиции од задгрб. Во меѓувреме, руските воени сили кои напредувале од Крим биле поделени во две колони, при што се обидувале да ги опколат и заробат украинските бранители во Донбас, принудувајќи ги Украинците да ја напуштат подготвената одбрана и да се борат на отворено.

Утрото на 25 февруари, Зеленски ја обвинил Русија дека цели на цивилни, како и воени локации во телевизиско обраќање. Портпаролот на украинската влада Вадим Денисенко рекол дека 33 цивилни локации биле погодени во претходните 24 часа. Украинското Министерство за одбрана изјавило дека руските сили влегле во областа Оболон, Киев, и биле на приближно 9 километри од украинскиот парламент. Министерството за одбрана, исто така, објавило дека сите украински цивили имаат право да волонтираат за воена служба без оглед на нивната возраст.

Украинските власти објавија дека некритично зголемување на зрачењето што ги надминува контролните нивоа е откриено во атомската централа во Чернобил откако руските трупи ја окупирале областа, велејќи дека тоа се должи на движењето на тешки воени возила кои креваат радиоактивна прашина во воздухот. Русија дала известување дека ја брани централата од националистички и терористички групи и дека персоналот го следи нивото на зрачење на местото.

Градоначалникот на Хорливка во Донечката Народна Република, поддржана од Русија, известил дека муниција испукана од украинската војска погодила локална училишна зграда, при што загинале двајца наставници.

Претседателот Зеленски укажал дека украинската влада „не се плаши да зборува за неутрален статус“. Истиот ден, претседателот Путин му посочил на кинескиот претседател Си Џинпинг дека „Русија е подготвена да води преговори на високо ниво со Украина“.

Кога руските трупи се приближувале до Киев, Зеленски побарал од жителите да подготват молотови коктели за да го „неутрализираат“ непријателот. Путин во меѓувреме ја повикал украинската војска да ја собори владата. Украина им поделила 18.000 пушки на жителите на Киев кои изразија подготвеност да се борат и ги распоредила силите за територијална одбрана и резервната компонента на украинската војска за одбрана на Киев.

До вечерта, Пентагон изјавиле дека Русија не воспоставила воздушна надмоќ над украинскиот воздушен простор, што американските аналитичари предвидувале дека ќе се случи брзо по почетокот на непријателствата. Украинските способности за воздушна одбрана биле деградирани од руските напади, но останале оперативни. Воените авиони од двете нации продолжиле да летаат над Украина. Пентагон, исто така, изјавил дека руските трупи не напредувале толку брзо како што американското разузнавање или Москва очекувале дека ќе напредуваат, дека Русија не презела ниту еден поголем град и дека украинската команда и контрола се уште е недопрена. Сепак, Пентагон предупредил дека Русија испратила во Украина само 30 отсто од 150.000-190.000 војници што ги собрала на границата.

Украински ракетен напад бил извршен врз воздухопловната база Милерово, во Русија.

26 февруари

Станбен блок во Киев погоден со проектил, 26 февруари

Станбен блок во Киев Харков делумно уништен, откако бил погоден со проектил, 26 февруари

Ракета погодила станбена зграда во Киев на 26 февруари

Во 00:00 UTC, биле пријавени тешки борби јужно од Киев, во близина на градот Василков и неговата воздушна база. Украинскиот Генералштаб потврдил дека украински ловец Су-27 соборил руски транспортен авион Ил-76 што превезувал падобранци во близина на градот. Градоначалничката на Василков, Наталија Баласинович, изјавила дека нејзиниот град бил успешно одбранет од украинските сили и дека борбите завршиле.

Околу 03:00 часот, повеќе од 48 експлозии за 30 минути биле пријавени околу Киев, додека украинската војска се борела во близина на централата ЦХП-6 во северната населба Троешчина. Би-Би-Си објавил дека нападот можеби е обид да се прекине електричната енергија во градот. Тешки борби биле пријавени во близина на зоолошката градина во Киев и населбата Шулиавка. На почетокот на 26 февруари, украинската војска соопштила дека го одбила рускиот напад врз воената база сместена на авенијата Перемохи, главниот пат во Киев. Американските власти соопштиле дека втор руски транспортен авион Ил-76 бил соборен од украинските сили во близина на Бела Црква, околу педесет милји јужно од Киев.

Стотици жртви биле пријавени за време на ноќните борби во Киев од страна на Асошиејтед прес, кој изјавил дека гранатирањето уништила станбена зграда, мостови и училишта. Руското Министерство за одбрана соопштило дека го освоиле градот Мелитопол, во близина на Азовското Море.

До попладневните часови, повеќето руски сили што се насобрале околу Украина се бореле во земјата. Градоначалникот на Киев Кличко воведе полициски час од 17 часот сабота до 8 часот наутро во понеделник, предупредувајќи дека секој надвор во тоа време ќе се смета за непријателски диверзантски и извидувачки групи. Ројтерс објавил дека интернет врските биле прекинати во делови на Украина, особено на југот и на истокот.

Претставникот на украинското Министерство за внатрешни работи, Вадим Денисенко, изјавил дека руските сили напредувале понатаму кон Енергодар и атомската централа Запорожје. Тој изјавил дека таму распоредуваат ракети „Град“ и предупредил дека може да ја нападнат централата. Регионалната државна управа на Запорожје изјавила дека руските сили кои напредувале кон Енергодар подоцна се вратиле во Болшаја Белозерка, село кое се наоѓа на 30 километри од градот.

Товарен брод во јапонска сопственост, MV Namura Queen со 20 членови на екипажот бил погоден од руски проектил во Црното Море. Молдавски брод, MV Millennial Spirit, исто така бил гранатиран од руски воен брод, предизвикувајќи сериозни повреди на екипажот.

Шефот на Чеченската Република Рамзан Кадиров потврдил дека единиците лојални на Чеченската Република (т.н. Кадировци) биле распоредени и во Украина.

Си-Ен-Ен објавила снимка од руски систем ТОС-1, кој носел термобарско оружје, во близина на украинската граница. Руската војска го користела овој вид оружје во Првата чеченска војна во 1990-тите, а други земји исто така го употребувале во други воени конфликти.

Шестгодишно момче било убиено, а многу други биле ранети кога артилериски оган ја погодил детската болница Окмадит во Киев. Украинската војска потврдила дека разнела конвој од 56 танкери во Черниговската Област што превезувал дизел за руските сили.

До крајот на денот, руските сили не успеале во нивните обиди да го опколат и изолираат Киев, и покрај механизираните и воздушни напади. Украинскиот Генералштаб известил дека примарната цел на инвазијата останала принудувањето на украинската влада да капитулира. Руските сили во близина на Киев ја смениле тактиката на директен напредок во Киев по западниот брег на реката Днепро и на широк фронт на североисток. Жестоки борби сѐ уште се воделе во градовите Чернигов и Харков. Руските сили биле приморани да ги заобиколат градовите и да да продолжат кон Киев, откако извршените напади биле одбиени од порешителниот украински отпор.

Институтот за проучување на војната (ISW) забележал дека Украина наскоро би можела да биде принудена да ги повлече своите сили и да го отстапи источниот дел од земјата, или да дозволи голем дел од силите да бидат уништени. На југ, Русија го зазела Бердјанск и напредувала кон Мариупол. Лошото планирање и извршување на руската офанзива долж северната граница на Украина довело до низок морал на армиските сили и логистички проблеми. Официјален претставник на американската одбрана објавил дека руските сили почнале да страдаат од логистички проблеми, особено со недостиг на бензин и дизел, што довело до застој на тенкови и оклопни возила. На интернет, исто така, се појавиле видеа од руски тенкови и оклопни транспортери (АПЦ) заглавени на патот. Русија продолжила да не го користи својот целосен арсенал, веројатно за да ги избегне дипломатските последици и односите со јавноста од масовните цивилни жртви, како и да избегне создавање урнатини што би го попречиле напредувањето на сопствените сили.

27 февруари

Опрема на руска диверзантска и разузнавачка група заробена во Одеса

Гасовод надвор од Харков бил во пламен по руски напад, додека складиште за нафта во селото Кријачки кај Василков почнало да гори откако било погодено од проектили. Тешките борби во близина на воздухопловната база Василков ги спречило пожарникарите да се справат со пожарот. Претседателската канцеларија потврдила дека и аеродромот Жулијани бил бомбардиран. Сепаратистите поддржани од Русија во областа Луганск потврдиле дека нафтениот терминал во градот Ровенки бил погоден од украинска ракета.

Државната служба за вонредни состојби на Украина спасила 80 лица од деветкатница во Харков, откако руската артилерија ја погодила зградата, при што значително ја оштетила и убила една жена.

Градоначалникот на Нова Каховка, Владимир Коваленко, потврдил дека градот бил заземен од руските војници и ги обвинил дека ги уништиле населбите Казацки и Весели. Руските трупи, исто така, навлегле во Харков, при што борбите се воделе низ градските улици, вклучително и во центарот на градот. Во исто време, руските тенкови почнале да навлегуваат и во градот Суми.

Во меѓувреме, руското Министерство за одбрана објавило дека руските сили целосно ги опколиле Херсон и Бердјанск, а целосно го освоиле Хеническ и меѓународниот аеродром Керсон во Чернобаевка. До раните попладневни часови, гувернерот на Харковската Област, Олех Синјехубов изјавил дека украинските сили ја вратиле целосната контрола над Харков, а украинските власти соопштиле дека десетици руски војници во градот се предале.

Шефот на Дагестан, Сергеј Меликов, објавил дека високиот дагестански офицер, по име Нурмагомед Гаџимагомедов, загинал за време на „специјална воена операција“ во Украина. Според него, Гаџимагомедов бил убиен откако се разнел со граната заедно со неколкумина украински воени лица околу него.

Путин им наредил на руските јадрени сили да бидат во состојба на готовност, „посебен режим на борбена должност“ како одговор на, како што изјавил, „агресивните изјави“ на НАТО. Оваа изјава наидела на остри критики од НАТО, Европската унија (ЕУ) и Обединетите нации (ОН); Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг ја опишал како „опасна и неодговорна“, додека официјалниот претставник на ОН Стефан Дујарик ја нарекол идејата за јадрена војна „незамислива“.

Украина соопштила дека ќе испрати делегација да се сретне со руска делегација на разговори во Гомељ, Белорусија. Кабинетот на Зеленски соопштил дека се договориле да се сретнат без предуслови. Зеленски, изјавил дека телефонски разговарал со белорускиот претседател Александар Лукашенко и изјавил дека му било ветено дека белоруски војници нема да бидат испратени во Украина.

Според разузнавачката аналитичарска фирма Рочан Консалтинг, Русија успеала да го поврзе Крим со областите во Источна Украина што биле под контрола на проруските сили со опсадата на Мариупол и Бердјанск. Олексиј Арестович, советник на претседателот Зеленски, изјавил дека Бердијанск бил заземен од руските сили. Главните руски сили од Крим напредувале на север кон Запорожје, додека руските сили на источниот брег на Днепар му се заканиле на Миколаев.

Гардијан објавил дека руските сили биле потиснати во Буча и Ирпин северозападно од Киев. Според британското воено разузнавање, руските механизирани сили го заобиколиле Чернигов додека се движеле кон Киев. Руските сили во Северна Украина спровеле „оперативна пауза“ почнувајќи од претходниот ден со цел да распоредат дополнителни сили и залихи; Руските воени сили кои претходно не биле дел од инвазивните сили биле преместени кон Украина во очекување на потежок конфликт отколку што првично се очекувало.

28 февруари

Американски официјален претставник изјавил дека Белорусија се подготвувала да испрати свои војници во Украина за поддршка на руската инвазија, и покрај претходните договори со Украина. Медиумот Киев Независен пренесол анонимен извештај од неименувани белоруски опозициски новинари дека белоруски падобранци требало да бидат распоредени, најверојатно во Киевската или во Житомирската Област.

Во текот на ноќта се воделе борби околу Мариупол. Утрото на 28 февруари, Министерството за одбрана на Обединетото Кралство соопштило дека повеќето руски копнени сили останале на над 30 километри северно од Киев, кои биле забавени од украинскиот отпор на аеродромот Хостомел. Исто така, се наведува дека борби се воделе во близина на Чернигов и Харков и дека двата града остануваат под украинска контрола.

Руското Министерство за одбрана изјавило дека ги освоила градовите Бердјанск и Енергодар, покрај околината на атомската централа во Запорожје. Украина сепак негирала дека ја изгубила контролата над централата. Градоначалникот на Енергодар, Дмитриј Орлов негирал дека градот и централата биле заземени.

Со падот на вредноста на Руската рубља и цените на руските акции на главните берзи, московската берза MOEX била затворена за тој ден.

Тајмс објавиле дека групата Вагнер била прераспоредена од Африка во Киев, со наредба да се убие Зеленски во првите денови од руската инвазија. И украинската и руската влада во меѓувреме се обвинуваа меѓусебно за употреба на цивилите како жив штит.

Арестович изјавил дека повеќе од 200 руски воени возила биле уништени или оштетени на автопатот меѓу Ирпин и Житомир до 14:00 часот по средноевропско време. Синјехубов изјавил дека 11 цивили биле убиени, а десетици биле ранети поради руското гранатирање на Харков во текот на денот.

Разговорите меѓу украинските и руските претставници во Гомељ, Белорусија, завршиле без договор. Како услов за ставање крај на инвазијата, Путин побарал неутралност на Украина, „денацификација“ и „демилитаризација“, како и признавање на Крим, кој бил анектиран од Русија, како руска територија.

Русија ги зголемила нападите врз украинските аеродроми и логистичките центри, особено на запад, во очигледен обид да ги приземји украинските воздухопловни сили и да го прекине снабдувањето на западните земји. На север, ISW ја нарекла одлуката за употреба на тешка артилерија во Харков „опасна флексија“. Дополнителни руски сили и логистички колони во јужна Белорусија навлегле во Украина за да го поддржат нападот во Киев. Аналитичар од Кралскиот институт за обединети служби изјавил дека украинската регуларна армија повеќе не функционирала во формации, туку во главно фиксирана одбрана и дека е сè повеќе интегрирана со Територијалните одбранбени сили и вооружените доброволци.

1 март

Повеќе од 70 украински војници биле убиени за време на руско гранатирање на воена база во Охтирка, според Дмитро Живицки, гувернер на Сумската Област. Руски проектил подоцна ја погодил зградата на регионалната администрација на Плоштадот на слободата за време на Бомбардирањето на Харков, при што загинале девет цивили, меѓу кои три деца, а 37 други биле ранети.

Во јужниот дел на Украина, градот Херсон бил под напад на руските сили. Украинската влада најавила дека ќе продаде воени обврзници за да ги финансира своите вооружени сили.

Врховната Рада соопштила дека вооружените сили на Белорусија се приклучиле на руската инвазија и влегле во Черниговската Област претходно тоа утро. УНИАН изјавила дека колона од 33 воени возила влегла во регионот. Неколку часа претходно, белорускиот претседател Александар Лукашенко изјавил дека Белорусија нема да се вклучи во војната и тврдел дека руските трупи не ја напаѓаат Украина од белоруска територија.

Откако Руското министерство за одбрана објавило дека ќе погоди цели за да ги запре „информативните напади“, проектили ја погодиле радиодифузната инфраструктура на примарните телевизиски и радио кули во Киев, исклучувајќи ги телевизиските канали. Украинските власти соопштиле дека во нападот загинале пет лица и бил оштетен блискиот Меморијален центар на холокаустот, Бабин Јар, главниот споменик на холокаустот во Украина.

Официјален претставник на американското Министерство за одбрана изјавил дека руските сили ги зазеле Бердјанск и Мелитопол.

2 март

Украинската војска пријавила напад на руски падобранци на северозападниот дел на Харков, каде што била нападната воена болница. Живицки изјавил дека руските сили го зазеле Тростианец откако влегле во него во 01:03 часот.

Украинскиот советник, Олексеј Арестович, изјавил дека украинските сили за првпат тргнале во офанзива за време на војната, напредувајќи кон Хорливка. Русија во меѓувреме изјавила дека го освоила Херсон, иако Арестович го негирал нивното тврдење. Градоначалникот на југоисточниот град Мариупол, Вадим Бојченко, изјавил дека станбените згради во градот биле „немилосрдно“ гранатирани од руската војска, со „голем број“ жртви меѓу цивилите.

Странска воена поддршка за Украина

Американски воздухопловец на 436-та воздушна ескадрила во воздухопловната база Довер подготвува ракети FGM-148 за испорака во Украина, 21 јануари 2022 година

Под водство на Виктор Јанукович, украинската војска драстично се влошила. Таа била дополнително ослабена по падот на Јанукович и неговото наследување од прозападни лидери. Голем број сојузници на Украина почнале да обезбедуваат воена помош за обнова на нејзините воени сили. Ова ѝ помогна на украинската војска да го подобри својот квалитет, при што украинската армија постигнала забележителни успеси против руските прокси сили во Донбас. Членовите на НАТО доставиле одбранбено оружје пред почетокот на инвазијата. Претседателот Џо Бајден ја искористил Претседателската Управа за Повлекување во август и декември 2021 година за да обезбеди помош од 260 милиони долари. Тие вклучувале испораки на FGM-148 Javelin и друго противоклопно оружје, мало оружје, разни калибри муниција и друга несмртоносна опрема.

По почетокот на војната, Белгија, Чешка, Естонија, Франција, Холандија, Португалија, Грција и Обединетото Кралство објавиле дека ќе испратат повеќе оружје за поддршка и одбрана на украинската војска и влада. На 24 февруари, Полска испорачала некои воени резерви на Украина, вклучувајќи 100 минофрлачи, разновидна муниција и над 40.000 шлема. Иако некои од 30-те членки на НАТО испрариле оружје, НАТО како организација не дала никаква воена поддршка.

Во јануари, Германија ја отфрлила можноста за испраќање оружје во Украина и ја спречила Естонија, преку контрола на извозот на оружје од германско производство, да испрати хаубици од германско производство во Украина. Германија објавила дека испраќа 5.000 шлема и теренска болница во Украина, на што градоначалникот на Киев — Виталиј Кличко — на потсмев одговорил: „Што ќе испратат следно? Перници?“ На 26 февруари, во пресврт на нејзината претходна позиција, Германија го одобрила барањето на Холандија да испрати 400 ракетни гранати во Украина, како и 500 ракети Стингер и 1.000 противтенковски оружја од нејзините сопствени резерви.

На 26 февруари, американскиот државен секретар Антони Блинкен објавил дека одобрил воена помош од 350 милиони долари, вклучително и „противоклопни и противвоздушни системи, мало оружје и муниција од различен калибар, оклоп и поврзана опрема“.

На 27 февруари, Португалија објавила дека ќе испрати автоматски пушки H&K G3 и друга воена опрема; норвешката влада изјавила дека нема да испрати оружје во Украина, но ќе испрати друга воена опрема, како што се шлемови и друга заштитна опрема. Шведска и Данска одлучиле да испратат 5.000 и 2.700 противтенковски оружја, соодветно. Данска, исто така, ќе обезбеди делови од 300 неоперативни ракети Стингер, кои од страна на САД ќе станат оперативни.

Истиот ден, Европската унија се согласила колективно да купи оружје за Украина. Шефот за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, изјавил дека ќе купи 450 милиони евра смртоносна помош и дополнителни 50 милиони евра друга воена и хуманитарна помош. Борел рекол дека министрите за одбрана на ЕУ сè уште треба да ги утврдат деталите за тоа како да го купат материјалот и да го пренесат во Украина, но дека Полска се согласила да дејствува како дистрибутивен центар. Борел исто така изјавил дека имаат намера да ја снабдат Украина со борбени авиони кои веќе можат да ги пилотираат. Тие нема да бидат платени преку пакетот помош од 450 милиони евра. Полска, Бугарија и Словачка имаат МиГ-29, а Словачка има и Су-25, кои се борбени авиони кои Украина веќе ги користи и може да се донираат без обука на пилоти.

Хуманитарно влијание

Жртви

Категоризација	Смртни случаи	Временски период	Извор
ВКУПНО	644 убиени	24 — 25 февруари 2022	Министерството за одбрана на ОК
Цивили	352 убиени	24 — 27 февруари 2022	Украинската влада
Цивили	57 убиени	24 — 25 февруари 2022	Министерството за одбрана на ОК
Украински вооружени сили и волонтери	110+ убиени	1 март 2022	Украинска влада
Украински вооружени сили и волонтери	137 убиени	24 — 25 февруари 2022	Министерството за одбрана на ОК

Украинскиот амбасадор во Обединетите нации, Сергиј Кислица, на 27 февруари 2022 година преку Твитер објавил дека земјата побарала помош до Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК) во напорите за репатријација на телата на загинатите руски војници. Поради загриженоста дека Русија не известувала за бројот или за какви било жртви на војниците во Украина, Украинското министерство за внатрешни работи почнало да испраќа апели на 27 февруари, до роднините на руските војници да помогнат во идентификувањето на ранетите, заробените или убиените војници. Иницијативата, наречена Ishchi Svoikh (Барајте ги своите), била брзо блокирана од страна на регулаторот за медиуми на руската влада.

Бегалци

Бегалци од Украина на гранични пунктови во западниот дел на земјата

Бегалец од Украина во воз

Бегалците се грижат едни за други во близина на железничката станица Прземишл Глоуни на полската граница

Поради континуираното воено трупање долж украинската граница, многу соседни влади и хуманитарни организации се подготвувале за потенцијално масовно раселување со недели пред вистинската инвазија. Украинскиот министер за одбрана проценил во декември 2021 година дека инвазијата потенцијално би можела да принуди меѓу три и пет милиони луѓе да ги напуштат своите домови.

Во првите четири дена по инвазијата, повеќе од половина милион Украинци ја напуштиле земјата како бегалци, според Високиот комесаријат за бегалци на Обединетите нации. Околу 281.000 заминале во Полска, речиси 85.000 во Унгарија, најмалку 36.390 во Молдавија, повеќе од 32.500 во Романија, 30.000 во Словачка и околу 34.600 во разни други земји. Цитирајќи ги проценките на ОН, Јанез Ленарчич, комесарот на ЕУ за управување со кризи, на 27 февруари рекол дека „многу груба“ проценка за крајниот вкупен број раселени Украинци ќе биде 18 милиони (4 милиони бегалци и 7 милиони внатрешно раселени лица).

Претседателката на Молдавија, Маја Санду, изјавила дека од 24 февруари над четири илјади украински граѓани преминале во Молдавија. Ана Ревенко, министерката за внатрешни работи на Молдавија, на 25 февруари изјавила дека над 15.800 украински граѓани ја преминале границата во Молдавија.

По подготовките пред почетокот на војната, украинските бегалци почнале да преминуваат и во Романија. Повеќето од нив влегле преку Сирет во округот Сучева. Романија ги ослободила украинските бегалци од задолжителен карантин при влез во земјата воведен во контекст на пандемијата на Ковид-19. Романското министерство за внатрешни работи соопштило дека над 31.000 Украинци влегле во земјата од почетокот на инвазијата, но само 111 од нив поднеле барање за статус на бегалци во земјата. Многумина го користеа романскиот или украинскиот пасош што го поседуваа, претпочитајќи да не бараат азил засега. Романското министерство за внатрешни работи на 26 февруари го одобрило поставувањето на првиот мобилен камп во близина на границата во Сирет.

Полска се подготвувала за прилив на бегалци, иако не бил забележан значителен број на првиот ден од инвазијата. За да ги олесни граничните премини, Полска ги укинала КОВИД-19 протоколите за влез во државата. На 26 февруари, полскиот министер Павел Сефернакер изјавил дека околу 100.000 луѓе преминале во Полска од почетокот на инвазијата.

На 24 февруари, Владата на Летонија го одобрила вонредниот план за прием и сместување на приближно 10.000 бегалци од Украина, а два дена подоцна почнале да пристигнуваат првите бегалци, потпомогнати од Летонската асоцијација на Самарјаните.

Владата на Унгарија на 24 февруари објавиla дека сите лица што ја преминуваат границата од Украина, оние без патен документ и кои пристигнуваат од трети земји, ќе бидат примени по соодветен преглед. Премиерот Виктор Орбан изјавил дека Унгарија е „пријателско место“ за луѓето кои пристигнуваат од Украина. Приближно 26.000 украински бегалци, од кои мнозинството беа Унгарци од Закарпатија, ја преминаа унгарската граница на 24-25 февруари. Никој од нив не побарал каква било форма на заштита.

Голема група бегалци пристигнала и во Бугарија. Различни општини ги објавиле своите намери да обезбедат сместување за Бугарите и Украинците кои избегале од земјата.

На 26 февруари, Словачка објавила дека ќе им даде пари на луѓето кои ги поддржуваат украинските бегалци. Во претходните 24 часа, Словачка примила над 10.000 бегалци, главно жени и деца.

На 27 февруари, УНХЦР изјавил дека повеќе од 268.000 луѓе ја напуштиле Украина од почетокот на инвазијата. Од нив, Полска објавила дека 156.000 луѓе ја преминале нејзината граница, вклучително и 77.300 само на 26 февруари.

Подоцна истиот ден, ЕУ се согласила да прима украински бегалци до три години без да побара од нив да аплицираат за азил.

Било објавено дека украинските граничари не им дозволиле на одреден број не-Украинци (многу од нив странски студенти заглавени во земјата) да ја преминат границата во соседните безбедни нации, тврдејќи дека приоритет им се давало на украинските граѓани да поминат први. Украинскиот министер за надворешни работи изјавил дека нема ограничувања за заминување на странски државјани од Украина и дека на граничните сили им било кажано да им дозволат на сите странски државјани да ја напуштат земјата.

Како одговор на обвинувањата на Путин на 22 февруари, „Врати се жив“, добротворната организација која ги поддржувала украинските војници, следниот ден добила повеќе донации отколку претходната година заедно.

Воени злосторства

Протест против базите на САД и НАТО во Грција и грчкото вмешување во украинско-руската криза.

Експертите потврдиле дека инвазијата на Украина ја прекршиле Повелбата на Обединетите нации и претставувала кривично дело агресија, според меѓународното кривично право; кривичното дело агресија може да се гони под универзална јурисдикција.

На 25 февруари, Амнести интернешенал изјавила дека нашла „неоспорни докази“ дека Русија го прекршила меѓународното хуманитарно право и дека некои од нејзините напади може да претставуваат воени злосторства. Амнести соопшти дека руските сили извршиле недискриминирачки напади врз цивилни области и напади врз болници, вклучително и напад со балистичка ракета 9М79 Точка во близина на болницата во Вухледар, при што загинале 4 цивили, а биле ранети 10 други, вклучително и 6 здравствени работници.

Димитри Живицки, гувернерот на Суми, изјавил дека најмалку шест Украинци, вклучително и седумгодишно девојче, загинале во руски напад врз градот Охтирка на 26 февруари, и дека биле погодени градинка и сиропиталиште. Украинскиот министер за надворешни работи Димитри Кулеба побарал Меѓународниот кривичен суд да го истражи инцидентот.

На 1 март, претседателот Зеленски изјавил дека имал докази дека цивилни области биле цел на руско артилериско бомбардирање во Харков претходно истиот ден, и го опишал како воено злосторство.

Грчко-руска дипломатска криза

Настанала дипломатска криза меѓу Грција и Русија, предизвикана од бомбардирањето на воздушните сили на Русија во село со грчко малцинство во Украина, во близина на Мариупол, при што загинале 10 Грци. Грција силно протестирала и го повикала рускиот амбасадор во Атина во Грчкото министерство за надворешни работи. Францускиот претседател Емануел Макрон, Полска, Шведска и други земји, изразиле сочувство до Грција за масакрот, додека Москва негираше каква било вмешаност, а руската амбасада изјавила дека украинска екстремно десничарска милитантна организација, Азовски баталјон, стоел зад инцидентот. Сепак, Атина ги отфрлила тврдењата на Москва, објавувајќи дека имала докази за руска вмешаност.

Санкции и економско влијание

Санкции

Изјавите на претседателот Бајден и кратка сесија со прашања и одговори на 24 февруари 2022 година

Северен тек, гасовод за природен гас, минува под Балтичкото Море (заобиколување на украинскиот гасовод). Германија увезува 50 % до 75 % од својот природен гас од Русија. Северен тек 2 треба да го удвои годишниот капацитет на Северен тек на 110 милијарди м3, со поевтина цена на енергијата за Европејците.

Утрото на 24 февруари, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен најавила „масивни“ санкции на ЕУ што треба да ги усвои унијата. Санкциите биле насочени кон технолошки трансфери, руски банки и руски средства. Високиот претставник Жозеп Борел изјавил дека Русија ќе се соочи со „изолација без преседан“, бидејќи ЕУ ќе го воведе „најстрогиот пакет санкции [што Унијата] досега го има спроведено“. Тој исто така рекол дека „ова се меѓу најтемните часови на Европа од Втората светска војна“. Претседателката на Европскиот парламент Роберта Мецола повикала на „итна, брза, цврста и брза акција“ и свикала вонредна седница на Парламентот за 1 март.

Санкциите вклучувале ограничување на Русија да тргува во долари, евра, фунти и јени како дел од глобалната економија, запирање на нејзините можности за финансирање и унапредување на руската војска, нарушување на способноста на Москва да се натпреварува во економијата на високата технологија на XXI век и санкционирање на уште четири банки, меѓу кои е и втората по големина банка во Русија.

САД објавиле дека ќе ги замрзнат средствата на рускиот претседател Владимир Путин и рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, по слични чекори преземени од Европската Унија и Велика Британија, додека портпаролката на Руското министерство за надворешни работи Марија Захарова, рекла дека санкциите против Путин и Лавров ја одразуваат „апсолутната немоќ“ на Западот во надворешната политика.

Британскиот премиер Борис Џонсон најавил низа санкции како одговор на инвазијата. Тие вклучувале замрзнување на средства на 100 нови поединци и ентитети, лимит за депозит за Русите на банкарски сметки во ОК и исклучување на сите големи руски банки од финансискиот систем на ОК, вклучително и ВТБ-банката. Градоначалникот на Лондон, Садик Кан, повикал на запленување на имотот и имотот во Лондон во сопственост на Руси за кои се верувало дека имаат врски со Путин и руската влада.

Германскиот канцелар Олаф Шолц на неодредено време го блокирал гасоводот Северен тек 2 како одговор на претходната руска инвазија на Донбас.

Министрите за надворешни работи на балтичките земји побарале Русија да биде отсечена од СВИФТ, глобалниот посредник за финансиските трансакции на банките. Меѓутоа, другите земји-членки на ЕУ одбиле, поради тоа што европските заемодавци поседувале најголем дел од речиси 30 милијарди долари изложеност на странски банки кон Русија и затоа што Кина развила алтернатива на СВИФТ наречена ЦИПС; вооружувањето на СВИФТ би обезбедило поголем поттик за развојот на ЦИПС, кој пак би го ослабнал СВИФТ како и контролата на Западот врз меѓународните финансии. Други лидери кои побарале Русија да се запре од пристапот до СВИФТ се чешкиот претседател Милош Земан и британскиот премиер Борис Џонсон. Германија, особено, се спротивставила на повиците Русија да биде отсечена од SWIFT, наведувајќи го ефектот што ќе го има врз плаќањата за рускиот гас и нафта; сепак, на 26 февруари германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок и министерот за економија Роберт Хабек дале заедничка изјава со која ги поддржале насочените ограничувања на Русија од SWIFT. Набргу потоа било објавено дека големите руски банки ќе бидат отстранети од SWIFT, но сè уште би имале ограничена пристапност за да се обезбеди континуирана способност за плаќање за пратките на гас. Понатаму, било најавено дека Западот ќе воведе санкции кон Руската централна банка, која поседува 630 милијарди долари девизни резерви, за да ја спречи да ги ликвидира средствата за да го неутрализира влијанието на санкциите.

Заменик-претседателот на рускиот Совет за безбедност и поранешен претседател Димитриј Медведев ги исмеал санкциите наметнати од Западот кон Русија, вклучително и личните санкции, велејќи дека тие се знак за „политичка немоќ“ од повлекувањето на НАТО од Авганистан и потврдил дека тие ја зголемиле владината поддршка. Тој се заканил дека ќе ги национализира странските средства што компаниите ги поседувале во Русија.

Американскиот претседател Џо Бајден најавил ограничувања против четири руски банки, вклучително и ВЕБ, како и за „корумпираните милијардери“ блиски до Путин. Тој спомнал дека ќе има дополнително распоредување на војници на НАТО за помош на соседните земји на НАТО. САД, исто така, вовеле контрола на извозот, нова санкција фокусирана на ограничување на рускиот пристап до високотехнолошки компоненти, и хардвер и софтвер, кои се направени со какви било делови или интелектуална сопственост од САД. Идејата за ова првично потекнала од борбата на администрацијата на Трамп со Хуавеи. Санкцијата бара секое лице или компанија што сака да продава технологија, полупроводници, софтвер за шифрирање, ласери или сензори на Русија да побара лиценца, што стандардно е одбиено. Санкциите важат за приватни лица и компании. Фокусот на санкцијата е на бродоградбата, воздушната и одбранбената индустрија. Ефектот се смета за двоен: забраната за извоз на софтвер за шифрирање, т.е. секој софтвер произведен кој содржи, е изменет од или произведен со програма за шифрирање што содржи код од САД ќе биде забранет, создавајќи непосреден ефект во однос на тоа да нема ажурирања на софтверот и нема поправање на безбедносните пропусти; Направени биле исклучоци за ажурирањата на паметните телефони на Google и Apple кои помалку ќе влијаат на просечните Руси. Забраната на хардверот се смета дека има ефект кој се зголемува со текот на времето, бидејќи сите скршени компоненти нема да можат да се заменат и нема да бидат можни нови аквизиции што ќе предизвика постепено деградирање на хардверот.

На 26 февруари, француската морнарица го пресретнала рускиот товарен брод Балтик Лидер во Ламанш. Бродот е осомничен дека припаѓал на компанија која е цел на санкциите. Бродот бил придружуван до пристаништето Булоњ-сур-Мер и бил истражан.

  Русија

  Украина

  Оспорени територии (Крим, Донецк, Луганск)

  Земји кои им забраниле на руските авиони да летаат во нивниот воздушен простор поради инвазијата

Велика Британија ги забранила руската државна авиокомпанија Аерофлот и руските приватни авиони од воздушниот простор на ОК. На 25 февруари, Полска, Бугарија и Чешка објавиле дека ќе го затворат својот воздушен простор за руските авиокомпании; Естонија го следела примерот следниот ден. Како одговор, Русија ги забранила британските авиони од нејзиниот воздушен простор. Најголемиот руски домашен авиопревозник, S7 Airlines, објавил дека ги откажува сите летови за Европа, а американскиот авиопревозник Delta Air Lines објавил дека ги прекинува врските со Аерофлот. Русија дополнително ги забранила од својот воздушен простор сите летови од авиопревозниците во Бугарија, Полска и Чешка. Романија, Литванија и Летонија објавиле дека исто така ќе ги забранат руските авиокомпании од нивниот воздушен простор. Германија, исто така, забранила руски авиони да влезат во нејзиниот воздушен простор. На 27 февруари, португалското Министерство за надворешни работи објавило дека го затворило португалскиот воздушен простор за руските авиони. Истиот ден, ЕУ објавила дека ќе го затвори својот воздушен простор за руските авиони.

На 26 февруари, Блумберг објавил дека две кинески државни банки — Индустриската и трговската банка на Кина, која е најголемата банка во светот, и Кинеска банка, која е најголемиот трговец со валута во земјата — го ограничиле финансирањето за купување руска суровина и материјали, што го ограничил рускиот пристап до странски валути. Ова било направено од очигледен страв дека ова финансирање ќе се смета за поддршка за инвазијата и ќе повлече западни санкции.

На 27 февруари, Игнацио Касис, претседател на Швајцарската Конфедерација, објавил дека швајцарската влада многу веројатно ќе ја санкционира Русија и ќе ги замрзне сите руски средства во земјата.

На 28 февруари, Сингапур станала првата земја од Југоисточна Азија која вовела санкции кон Русија со ограничување на банките и трансакциите поврзани со Русија. Истиот ден, Јужна Кореја објавила дека ќе учествува во забраната на SWIFT против Русија, како и дека ќе објави забрана за извоз са тратешки материјалии и 57 нестратешки материјали меѓу кои полупроводници, ИТ опрема, сензори, ласери, поморска опрема, воздушна опрема.

На 28 февруари, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган објавил дека Турција ќе го ограничи рускиот пристап до Црното Море.

Економско влијание

Средба на Влaдимир Зеленски со Борис Џонсон, на 1 февруари 2022 година.

Инвазијата предизвикала речиси веднаш повеќекратни економски санкции од меѓународните сили.

Московската берза привремено го прекинала целото тргување на своите пазари на 24 февруари во 08:05 часот по московско време, пред да продолжи во 10:00 часот. Берзата во Санкт Петербург исто така го прекинала тргувањето до понатамошно известување. Рубљата паднала на рекордно ниско ниво во однос на американскиот долар на 24 февруари. Централната банка на Русија ги објавила првите интервенции на пазарот по анексијата на Крим во 2014 за да го стабилизира пазарот. Аналитичарите очекувале руските пазари да продолжат да се подготвуваат за очекуваните западни санкции и централната банка да ја зголеми основната каматна стапка за да се спротивстави на инфлаторните притисоци од падот на рубљата.

Националната банка на Украина ги суспендирала девизните пазари, најавувајќи дека ќе го поправи официјалниот девизен курс. Централната банка, исто така, го ограничила повлекувањето готовина на 100.000 гривни дневно и забранила повлекување на странски валути од страна на членовите на пошироката јавност. Украинската берза на 24 февруари објавила дека тргувањето е прекинато поради вонредните настани, а индексот РТС кој ги следи руските акции го завршила денот со пад од 39%. Како резултат на инвазијата, цената на нафтата се искачила над 100 долари за барел за прв пат од 2014 година. Цените на пченицата се искачиле до највисоките цени од 2008 година како одговор на нападот: Русија и Украина произведуваат 30% од светската понуда. Зголемените цени на пченицата како резултат на конфликтот ги оптоварило земјите како Египет кои се многу зависни од рускиот и украинскиот извоз на пченица и предизвикало страв од социјални немири. Главниот земјоделски економист за Велс Фарго изјавил дека Украина ќе биде сериозно ограничена во нивната способност да сади земјоделски култури во пролетта 2022 година и ќе изгуби земјоделска година, додека ембаргото на руските култури ќе создаде поголема инфлација на цените на храната. Закрепнувањето на способностите за растително производство може да потрае со години дури и откако ќе престанат борбите. Во меѓувреме, на 24 февруари, Кина објавила дека ќе ги отфрли сите ограничувања за руската пченица, како што South China Morning Post го нарекла потенцијален „спас“ за руската економија.

Управниот директор на Меѓународниот монетарен фонд Кристалина Георгиева предупредила дека конфликтот претставувал значителен економски ризик за регионот и на меѓународно ниво и додала дека Фондот може да им помогне на другите земји погодени од конфликтот, како дополнување на пакетот заем од 2,2 милијарди долари кој се подготвувал за помош на Украина. Слично на тоа, претседателот на Групацијата на Светска банка Дејвид Малпас рекол дека конфликтот ќе има далекусежни економски и социјални ефекти и известил дека банката подготвува опции за значителна економска и фискална поддршка за Украинците и регионот.

На 27 февруари, БП, една од седумте најголеми светски нафтени и гасни компании и единствениот најголем странски инвеститор во Русија, објавил дека се откажува од Роснефт. Интересот на Роснефт опфаќа околу половина од резервите на нафта и гас на БП и една третина од неговото производство. Дивестицијата би можрло да ја чини компанијата до 25 милијарди долари, а аналитичарите забележалр дека е малку веројатно БП да може да поврати дел од овој трошок. Истиот ден, државниот пензиски фонд на Норвешка, најголемиот суверен фонд во светот, објавил дека ќе се откаже од своите руски средства. Фондот поседувал околу 25 милијарди норвешки круни (2,83 милијарди долари) во акции на руски компании и државни обврзници.

Северен Кримски Канал

По руската анексија на Крим, Украина го блокирала северниот кримски канал, кој обезбедувал 85% од водата за пиење на Крим.

На 24 февруари 2022 година, првиот ден од инвазијата, руските трупи кои напредувале од Крим воспоставиле контрола над Северниот Кримски Канал. Претседателот на Република Крим им порачал на локалните власти да го подготват каналот за примање вода од реката Днепар и да го обноват снабдувањето со вода, што било планирано за следниот ден.

На 26 февруари 2022 година, бетонската брана била уништена од експлозија и водоснабдувањето било обновено.

Медиумски прикази

За време на инвазијата, пораките, видеата и фотографиите биле широко споделувани низ друштвените медиуми и сајтовите за вести, како и од пријателите и семејствата на украинските и руските граѓани. Иако повеќето биле автентични слики од прва рака на конфликтот, голем број слики и видеа биле од минати конфликти и настани или на друг начин биле погрешни. Некои од нив биле создадени за ширење дезинформации или пропаганда.

Фејсбук им дозволил на украинските корисници да ги заклучуваат нивните страници откако САД предупредиле дека Русија создала списоци за убиства на Украинци.

Цензура

Рускиот апарат за цензура Роскомнадзор им наредил на медиумите во земјата да користат информации само од руски државни извори или ќе се соочат со казни и блокади, обвинувајќи голем број независни медиуми за ширење „неверодостојни општествено значајни невистинити информации“ за гранатирањето на украинските градови од страна на руската армија и цивилни смртни случаи. Руската влада им наредила на медиумските организации да ги избришат приказните кои ја опишуваат руската инвазија на Украина како „напад“, „инвазија“ или „објавување војна“. Роскомнадзор започнала истрага против Новаја Газета, Ехото на Москва, иноСМИ, МедиаЗона, Њу Тајмс, Дожд и други руски медиуми за објавување „неточни информации за гранатирање на украински градови и цивилни жртви во Украина како резултат на акциите на руската армија“. RT, руска државна ТВ мрежа, била забранета во Полска и суспендирана од телевизиските служби во Австралија и Гибралтар како одговор на инвазијата.

На 25 февруари, Русија објавила дека го ограничува пристапот до Фејсбук; Руското Министерство за надворешни работи и Јавното обвинителство објавиле дека Фејсбук ги крши правата на граѓаните на Руската Федерација. На 26 февруари, Фејсбук објавил дека ќе им забрани на руските државни медиуми да рекламираат и да монетизираат содржини на нејзината платформа.

Твитер привремено ги запрела операциите на својата рекламна платформа во двете земји. Русија го ограничила пристапот до платформата за друштвените медиуми подоцна истиот ден.

Реакции

Главна статија: Меѓународни реакции на руската инвазија на Украина (2022)

Обединети Нации

Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН со која се бара Русија да се повлече од Украина беше ставена на вето од Русија на 25 февруари. Кина, Индија и ОАЕ биле воздржани.

---

  Гласале за

  Гласале против

  Воздржани

Генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш ја повикал Русија веднаш да ја прекине агресијата во Украина, додека францускиот и американскиот амбасадор најавиле дека ќе поднесат резолуција до Советот за безбедност на ОН на 25 февруари 2022 година. Обединетото Кралство, Соединетите Американски Држави, Канада и Европската Унија го означиле нападот како неиспровоциран и неоправдан и ветија остри санкции за руски поединци, бизниси и институции. Нападот го осудиле и Франција, Шпанија, Јапонија, Италија, Норвешка и Грузија. САД и Албанија заедно повикале на гласање во ОН во 20:00 часот по Гринич во петок на 25-ти за да се осуди инвазијата на Украина и да се побара повлекување на руските трупи, со наведената цел да се принуди Русија да го искористи своето вето, со што ќе ја покаже својата изолација. На 25 февруари, Русија ставила вето на нацрт-резолуцијата на Советот за безбедност со која „најостро изразува жалење за агресијата на Руската Федерација“, како што се очекувало. Единаесет земји гласале за, а три биле воздржани, меѓу кои Кина, Индија и Обединетите Арапски Емирати. На 27 февруари, Советот за безбедност на ОН гласал за одржување итна специјална седница на Генералното собрание на ОН за гласање за слична резолуција. Единаесеттата специјална седница била свикана на 28 февруари, а говорите на членовите трале неколку дена.

НАТО

Вицепремиерот Олха Стефанишина со генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг на конференција во врска со потенцијалната руска инвазија, 10 јануари 2022 година.

Американски Ф-35 пристигнуваат во воздухопловната база Амари во Естонија на 27 февруари.

Полска, Романија, Литванија, Летонија и Естонија ги отпочнале безбедносните консултации на НАТО според член 4. Естонската влада издала изјава од премиерката Каја Калас: „Широката агресија на Русија е закана за целиот свет и за сите земји на НАТО, а консултациите на НАТО за зајакнување на безбедноста на сојузниците мора да се иницира за да се спроведат дополнителни мерки за обезбедување одбрана на сојузниците на НАТО. Најефективниот одговор на руската агресија е единството.“ Јенс Столтенберг, генералниот секретар на НАТО, на прес-конференција во Брисел ветил дека ќе испрати војници на НАТО во Полска за неколку дена по руската инвазија. Тој изјавил дека силите ќе вклучуваат елементи на заедничката оперативна група за многу висока подготвеност, која моментално ја води Франција. Столтенберг понатаму додадол дека некои членки на НАТО и доставиле оружје на Украина, вклучително и за воздушна одбрана. САД на 24 февруари објавиле дека ќе распоредат 7.000 војници за да им се придружат на 5.000-те што веќе се во Европа. Во силите на НАТО спаѓаат и носачот на авиони УСС Хари С. Труман, кој влегол во Средоземното Море претходната недела како дел од планирана вежба. Ударната група на носачите била ставена под команда на НАТО, што било првпат тоа да се случи по Студената војна.

На 27 февруари, германскиот канцелар Олаф Шолц објавил 100 милијарди евра за нови воени трошоци, изјавувајќи: „Со инвазијата на Украина, ние сме во нова ера“. Трошоците за одбрана ќе ја зголемат на најмалку целните 2 отсто од БДП што се очекува од членките на НАТО до 2024 година.

За време на Студената војна, Финска и Шведска останале неутрални тампон држави меѓу НАТО и Советскиот Сојуз. За да го задржат својот неутрален статус, двете држави ја минимизирале соработката со НАТО. По падот на комунизмот, двете држави ја зголемиле соработката со НАТО, додека цврсто го задржале својот неутрален статус. Во текот на Студената војна и пост-комунистичката ера, мнозинството во двете земји се противело на пристапувањето во НАТО; сепак, со зголемената закана од Русија во втората деценија на 21 век, поддршката за приклучување почнала да се зголемува. Како што Русија почнала да ги засилува своите воени сили на границата со Украина пред нивната инвазија, двете земји ја зголемиле соработката со НАТО. На 25 февруари, портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, им се заканила на Финска и на Шведска со „воени и политички последици“ доколку се обидат да се приклучат на НАТО, и покрај нивната постојана посветеност на неутралност. Двете земји присуствувале на вонредниот самит на НАТО како членки на Партнерството за мир на НАТО и двете ја осудиле инвазијата и ѝ пружиле помош на Украина.

Европска Унија

На 27 февруари, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен објавила дека ЕУ ќе ги забрани руските државни медиуми RT и Спутник како одговор на дезинформациите и нивното покривање на конфликтот во Украина. Таа, исто така, изјавила дека ЕУ ќе го финансира купувањето и испораката на воена опрема за Украина и предложила забрана за руски авиони да го користат воздушниот простор на ЕУ.

На 28 февруари, претседателот Зеленски побарал да се приклучи на ЕУ според нова брза процедура. Подоцна биле споделени фотографии од Зеленски како потпишал апликација за членство.

Други меѓународни и меѓувладини организации

Меѓународна реакција на руската инвазија на Украина во 2022 година.

---

  Земји кои ја осудиле инвазијата

  Земји кои задржале неутрален став

  Земјите кои ја обвиниле Украина и/или провокацијата на НАТО за инвазијата

  Непознато

---

  Русија

  Украина

Чешка, Латвија и Литванија престанале да издаваат визи за руски државјани. Микронезија ги прекинала дипломатските односи со Русија по инвазијата. По нејзината интервенција во протестите против владата претходно во 2022 година, Москва побарала од Казахстан да испрати војници да помогнат во офанзивата, но Казахстан одбил, повторувајќи дека не ги признава сепаратистите од Донецк и Луганск.

Во разговорот со Путин, кинескиот претседател Си Џинпинг рекол дека Кина ги поддржува напорите за решавање на спорот преку дијалог; Путин изјавил дека е отворен за разговори на високо ниво со Украина. Кина изјавила дека територијалниот интегритет и суверенитетот на Украина треба да се почитуваат и повикала на разговори меѓу Украина и Русија што е можно поскоро. Набргу потоа, кинескиот министер за надворешни работи и државен советник Ванг Ји изјавил дека Кина има јасен став за почитување на територијалниот интегритет и суверенитет на сите земји, вклучително и Украина. Индискиот премиер Нарендра Моди апелирал за итен прекин на насилството во Украина, иако тој се воздржал да заземе став по ова прашање и не ја осудил руската инвазија. Индија, наводно, подготвила механизам за трговија со Русија користејќи рупии за да го избегне влијанието на западните санкции.

Србија била помеѓу ретките европски земји кои се спротиставиле на санкциите кон Русија. Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека неговата земја го поддржува суверенитетот на Украина, но дека ќе се грижи за интересите на Србија. Вучиќ, исто така, изјавил дека ќе го осуди руското признавање на независноста на сепаратистичките региони во источна Украина само доколку Зеленски на јавна телевизија ќе го осуди бомбардирањето на НАТО врз Југославија во 1999 година. Иако немало договор за санкции кон Русија, Србија сепак изразила жалење за настаните, опишувајќи ги Русија и Украина како пријателски држави и искажувајки ја целосната поддршка за територијалниот интегритет на Украина. Српската организација Жени во црно организирала антивоени демонстрации во Белград, а Српската православна црква организирала собирање хуманитарна помош.

Папата Франциск ја изразил својата „најдлабока тага“ во телефонскиот повик до Зеленски, кој му се заблагодари на папата за неговата поддршка. Вселенскиот патријарх Вартоломеј I, кој се смета за primus inter pares (прв меѓу еднаквите) во Православната црква и духовен водач на православните христијани, повикал на прекин на војната. Вартоломеј ја нарекол војната одвратна и изразил солидарност и поддршка со Православната црква на Украина. Московскиот патријарх Кирил објавил соопштение во кое го забележува „страдањето на луѓето“, повикувајќи ги сите страни „да направат сè што е можно за да избегнат цивилни жртви“, истовремено барајќи од Московската патријаршија да се моли за „брзо обновување на мирот“. Митрополитот Онуфриј, поглавар на Украинската православна црква на Московската патријаршија, изјавила дека војната нема оправдување.

Хакерскиот колектив Анонимус објавил кибервојна на Русија и успешно целејќи на мрежното место RT, а подоцна и веб-страницата на руското Министерство за одбрана.

Тсаи Инг-вен, претседателката на Тајван, рекла дека Тајван го осудува кршењето на украинскиот суверенитет и повика на мирно решавање на кризата. Министерството за надворешни работи на Тајван на 25 февруари објавило соопштение во кое ја осудува Русија и најавило санкции. На 26 февруари, Вадим Красноселски, претседателот на непризнаената држава Приднестровие, потврдил дека Приднестровие како мирољубива држава нема офанзивни планови, повикувајќи се на големото население на Украинци во Приднестровие и како се изучува украинскиот јазик во нејзините училишта. Исто така, на 26 февруари, Советот на Европа го суспендирала руското учество во Комитетот на министри и Парламентарното собрание. Генералниот секретар на Советот, Марија Пејчиновиќ Буриќ ја нарекла инвазијата „флагрантно прекршување“ и изјавила: „Ова е мрачен час за Европа и за се што таа се залага“.

На 27 февруари, Белорусија одржала уставен референдум кој теоретски и дозволило на земјата да пристапи до јадрено оружје од нивното откажување по распадот на Советскиот Сојуз. Резултатот бил под влијание на неодамнешните одлуки на претседателот Лукашенко.

Спортски и културни организации

Инвазијата влијаела на спортските настани и спонзорства. УЕФА објавила дека финалето на Лигата на шампионите на УЕФА во 2022 година ќе биде преместено од Санкт Петербург во Париз. Ситуацијата влијаела и на Големата награда на Русија во 2022 година за првенството во Формула 1 во 2022 година. Организацискиот комитет на Формула 1 изјавил дека внимателно ја следи ситуацијата во Русија. Возачот на Ред Бул Рејсинг и актуелен шампион Макс Верстапен изјавил дека не би било соодветно да се трка во Русија за време на инвазијата, додека возачот на Астон Мартин и четирикратен шампион Себастијан Фетел изјавил дека ќе ја бојкотира трката во Сочи. На 25 февруари, по кратко размислување, Формула 1 официјално одлучила да го откаже Руското ГП во 2022 година поради загриженост за безбедноста. Инвазијата влијаела и на учеството на Украина на Зимските параолимписки игри 2022 во Пекинг, Кина, при што претседателот на Меѓународниот параолимписки комитет Ендрју Парсонс го опишал транспортот на украинскиот тим во Пекинг како огромен предизвик.

Германскиот фудбалски клуб Шалке 04 објавил дека ќе го отстрани логото на Газпром, неговиот главен спонзор, од неговите униформи. Формула 1 тимот Хаас го објавил отстранувањето на спонзорството на Уралкали за време на третиот ден од предсезонските тестирања во Барселона.

Финскиот Џокерит и Летонскиот Динамо Рига објавиле одделно дека двата тима во хокеј на мраз ќе се повлечат од највисоката руска Континентална хокеарска лига.

Европскиот радиодифузен сојуз (ЕБУ) ја исклучи Русија од учество на Избор на песна за Евровизија 2022.

Протести

Бранденбуршката порта осветлена во боите на украинското знаме за време на солидарниот протест во Берлин, Германија, на 24 февруари 2022 година

Повеќе од 2.000 Руси во над 60 градови низ Русија биле приведени од полицијата поради протести против инвазијата на 24 февруари. До 27 февруари било објавено дека повеќе од 5.900 демонстранти биле приведени. Руското Министерство за внатрешни работи ги оправдало овие апсења поради „ограничувањата на коронавирус, вклучително и на јавни настани“ кои продолжиле да важат. Руските власти ги предупредиле Русите на правни последици за приклучувањето на антивоените протести.

Рускиот добитник на Нобеловата награда за мир Дмитриј Муратов најавил дека весникот Новаја Газета ќе го објави своето следно издание и на украински и на руски јазик. Муратов, новинарот Михаил Зигар, режисерот Владимир Мирзоев и други потпишале документ во кој се наведува дека Украина не е закана за Русија и ги повикувале руските граѓани „да кажат не на оваа војна“. Елена Черненко, новинарка во Комерсант, распространила критички отворено писмо потпишано од 170 новинари и академици. Пратеникот на Државната дума, Михаил Матвеев, кој гласал за признавање на Народните републики Донецк и Луганск, подоцна ја осудил руската инвазија на Украина. Пратеникот на Државната дума Олег Смолин изјавил дека е „шокиран“ од инвазијата. Михаил Фридман, најбогатиот руски милијардер, повикал да се „запре крвопролевањето“.

Повеќе од 10.000 технолошки работници, 6.000 медицински работници, 3.400 архитекти, 2.000 глумци, режисери и други креативни личности и 1.500 наставници потпишале петиции со кои се повикува владата на Путин да ја запре војната.

Анти-воен протест во Скопје на 6 март организиран од украинската дијаспора

Протести за поддршка на Украина избиле во многу градови ширум светот, вклучително и во Ерменија, Австралија, Азербејџан, Белорусија, Белгија, Босна и Херцеговина, Бразил, Бугарија, Канада, Хрватска, Данска, Естонија, Франција, Грузија, Германија, Грција, Унгарија, Исланд, Иран, Ирска, Израел, Италија, Јапонија, Казахстан, Малезија, Македонија, Молдавија, Холандија, Норвешка, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија, Шведска, Швајцарија, Тајван, Турција, Обединетото Кралство и САД. Во Чешка, околу три илјади луѓе протестирале на плоштадот Вацлав во Прага. На 27 февруари, повеќе од 100.000 се собрале во Берлин на протест против руската инвазија на Украина. За време на гласањето за уставниот референдум, белоруски демонстранти во Минск извикувале „Не на војната“ на избирачките места.

Поврзано

• Меѓународни реакции на руската инвазија на Украина (2022)

Надворешни врски

• Руска инвазија на Украина (2022) на Ризницата ^?