Уварванне Расіі ва Украіну (2022)

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Уварванне Расіі ва Украіну
Асноўны канфлікт: Расійска-ўкраінская вайна
— пад кантролем Украіны — пад кантролем Расіі ←Кірункі дзеянняў УС Украіны ←Кірункі дзеянняў УС Расіі
     — пад кантролем Украіны
     — пад кантролем Расіі
← Кірункі дзеянняў УС Украіны
← Кірункі дзеянняў УС Расіі
Дата з 24 лютага 2022
Месца Украіна
Прычына Расійская пазіцыя: невыкананне ўкраінскім бокам Мінскіх пагадненняў па Данбаскім канфлікце, мілітарызацыя Украіны, узнікненне пагрозы для мірных жыхароў, рост нацыяналізму, дзейнасць НАТА, прыгнёт рускамоўнага насельніцтва[1][2]
Украінская пазіцыя: імкненне Расіі ліквідаваць украінскую дзяржаўнасць[3]
Статус працягваецца
Праціўнікі
Расія Расія
Данецкая Народная Рэспубліка ДНР
Луганская Народная Рэспубліка ЛНР
 Сцяг Украіны Украіна
Камандуючыя
Flag of the President of Russia.svgУладзімір Пуцін
Данецкая Народная Рэспубліка Дзяніс Пушылін
Луганская Народная Рэспубліка Леанід Пасечнік
Flag of Russia's Chief of Staff.svg Валерый Герасімаў (з 11 студзеня 2023) 		Flag of the President of Ukraine.svgУладзімір Зяленскі
Standard of Ukrainian Chief of the General Staff rect.svgВалерый Залужны
Сілы бакоў
175[30]—190[31] тыс. вайскоўцаў УС РФ і 34 тыс. прарасійскіх паўстанцаў[32] 1 млн. 211 тыс. вайскоўцаў, рэзервістаў і байцоў ваенізаваных фарміраванняў[32]
Страты
117700 загінулых (на 18.01.2023 паводле ГШ УСУ[33]) ад 1300 да 2870 загінулых, 572 палонных, не больш за 1235 адзінак тэхнікі знішчана, 1502 ваенных аб’ектаў нейтралізаваны (на падставе розных крыніц станам на раніцу 2 сакавіка)
Агульныя страты
Страты цывільнага насельніцтва Украіны: 6884 загінуўшых і 10947 параненых (на 27.12.2022, паводле ААН[34]), 667 тыс. бежанцаў, 1-7 млн перамешчаных асоб, 6 цывільных суднаў пашкоджана (на 2.3.2022, паводле розных крыніц)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Расійска-ўкраінская вайна
Гістарычныя перадумовы
Асноўныя тэмы

Уварванне Расіі ва Украіну — ваенны канфлікт паміж Расіяй і Украінай, які пачаўся 24 лютага 2022 года. Кампанія была развязана пасля нарошчвання вайсковай моцы, прызнання Расійскай Федэрацыяй самаабвешчаных Данецкай Народнай Рэспублікі і Луганскай Народнай Рэспублікі, а затым уводу Узброеных сіл Расіі на Данбас на ўсходзе Украіны. Урадам Расіі пазначана як «спецыяльная ваенная аперацыя»[35].

Паводле дадзеных Упраўлення Вярхоўнага камісара Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па справах бежанцаў за месяц больш за 3,8 млн чал. былі вымушаныя бегчы з Украіны, і гэты крызіс бежанцаў стаў самым хуткарослым пасля Другой сусветнай вайны[36]. За 100 дзён вайны амаль 14 мільёнам украінцаў давялося пакінуць свае дамы[37].

Напярэдадні[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Расійска-ўкраінскі крызіс (2021—2022)

З пачатку 2022 года назіралася нарастанне вайсковай актыўнасці на ўсходзе Украіны ў зоне расійска-ўкраінскага канфлікту. Некалькі аналітыкаў, у тым ліку група Bellingcat, апублікавалі доказы таго, што многія з заяўленых тэрактаў, выбухаў, а таксама эвакуацыя на Данбасе былі інсцэнаваныя Расіяй. 21 лютага пасля абстрэлу спыніла работу Луганская ЦЭС[38].

Прызнаўшы самаабвешчаныя ДНР і ЛНР, 21 лютага 2022 года Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін загадаў увесці расійскія войскі на Данбас у рамках «міратворчай місіі»[39]. Краіна закрыла паветраную прастору на мяжы з Украінай.

22 лютага 2022 года Прэзідэнт ЗША Джо Байдэн, Генеральны сакратар НАТА Енс Столтэнберг, Прэм’ер-міністр Канады Джасцін Трудо і інш. заявілі пра расійскае ўварванне ва Украіну. Тым жа днём расійскі Савет Федэрацыі дазволіў Уладзіміру Пуціну ўжыць ваенную сілу за межамі Расіі[40]. Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі распарадзіўся пра прызыў рэзервістаў[41].

23 лютага ва Украіне ўведзена надзвычайнае становішча[42]. Расія пачала эвакуацыю свайго пасольства ў Кіеве. Сайты ўкраінскага парламента і ўрада, а таксама банкаўскія сайты трапілі пад DDoS-атакі[43].

У адказ на прызнанне дзвюх самаабвешчаных рэспублік многія краіны пачалі ўводзіць санкцыі супраць Расіі. 22 лютага Прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Борыс Джонсан абвясціў пра санкцыі ў дачыненні да некаторых расійскіх банкаў[44], а таксама мільярдэраў-паплечнікаў Уладзіміра Пуціна[45][46][47]. Тым часам Канцлер Германіі Олаф Шольц прыпыніў працэс сертыфікацыі газаправода «Паўночны паток-2»[48], а міністры замежных спраў ЕС унеслі ў чорны спіс усіх дэпутатаў Думы, якія прагаласавалі за прызнанне сепаратысцкіх рэгіёнаў, адначасова забараніўшы інвестарам з ЕС гандляваць расійскімі дзяржаўнымі аблігацыямі, а таксама мэтанакіраваны імпарт і экспарт з сепаратысцкімі структурамі[49]. Прэзідэнт ЗША Джо Байдэн абвясціў санкцыі супраць двух банкаў[50], а таксама ў дачыненні да суверэннай запазычанасці Расіі[51]. 24 лютага Прэм’ер-міністр Аўстраліі Скот Морысан заявіў аб фінансавых санкцыях да васьмі членаў Савета нацыянальнай бяспекі Расіі[52].

Украінскае камандаванне перад уварваннем скрытна перадыслакавала вайсковую тэхніку, са сваіх баз вывелі самалёты, танкі і бронетэхніку, а таксама зенітныя батарэі[53].

Пазіцыі бакоў[правіць | правіць зыходнік]

Раніцай 24 лютага 2022 года Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін абвясціў пачатак ваеннай аперацыі на Данбасе з мэтай «абароны людзей, якія на працягу васьмі гадоў падвяргаюцца здзеку, генацыду з боку кіеўскага рэжыму». Паводле яго слоў, Расія не можа адчуваць сябе ў бяспецы і жыць з пастаяннай пагрозай з боку Украіны[1].

Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі перакананы, што галоўная мэта праціўніка — ліквідацыя Украіны як дзяржавы[54].

Украіна ўвяла ваенны стан 24 лютага[55]. Уладзімір Зяленскі ў ноч на 25 лютага стварыў і сам узначаліў стаўку Вярхоўнага галоўнакамандуючага[56]. Ён абвясціў усеагульную мабілізацыю[57].

21 верасня Уладзімір Пуцін абвясціў частковую мабілізацыю ў Расіі[58]. 30 верасня ў Маскве адбылася цырымонія падпісання дагавораў аб далучэнні да Расіі ДНР, ЛНР, Запарожскай і Херсонскай абласцей[59]; ад 5 кастрычніка 2022 года ў складзе Расійскай Федэрацыі афіцыйна з’явіліся чатыры новыя суб’екты.

Ваенныя дзеянні[правіць | правіць зыходнік]

24 лютага[правіць | правіць зыходнік]

Наступствы ўдару ракеты па Галасееўскім раёне Кіева, 24 лютага.

Як паведаміла Дзяржаўная памежная служба Украіны, атака пачалася ў 5 гадзін раніцы з трох кірункаў[60]. Паводле інфармацыі МЗС Украіны[61], крылатымі і балістычнымі ракетамі сталі абстрэльваць шэраг аб’ектаў Кіева[62]. Па ўсёй краіне здзейснены напады на вайсковыя аб’екты[63]. Вайскоўцы Расіі перайшлі мяжу каля Харкава[61]. Адначасова расійскія войскі прасунуліся далей на ўкраінскую тэрыторыю з Крыма[64]. Чуліся выбухі ў Краматорску, Адэсе, Харкаве, Бэрдзянску[65].

Як заявіла Міністэрства абароны Расіі, яны не наносяць ракетныя, авіяцыйныя ці артылерыйскія ўдары па гарадах Украіны[61], а толькі «высокатрапнымі сродкамі паражэння выводзяцца з ладу вайсковая інфраструктура, аб’екты СПА, вайсковыя аэрадромы, авіяцыя Узброеных Сіл Украіны»[66].

У Луганскай вобласці сілы ЛНР атакавалі горад Шчасця[67] і захапілі яго, Украіна страціла кантроль яшчэ над двума пасёлкамі[68]. Сілы ДНР пачалі абстрэл украінскіх пазіцый па ўсёй лініі судакранання[1], разгарнуліся шматдзённыя баі за Валнаваху. Поўдзень Херсонскай вобласці перайшоў пад кантроль вайскоўцаў РФ[69][70]. На поўначы пачаўся захоп Чарнобыльскай АЭС[71]. Да вечара Украіна страціла Змяіны востраў[72], гарады Чарнобыль[73], Гэнічэск, Кахоўка (пазней адноўлены кантроль[74]) і Новая Кахоўка[75]. ФСБ Расіі паведаміла, што ўкраінскія пагранічнікі сышлі з расійска-ўкраінскай мяжы[76].

25 лютага[правіць | правіць зыходнік]

Дом № 7А на вуліцы Аляксандра Кошыца ў Кіеве пасля траплення абломкаў ракеты 25 лютага.

Расійскія войскі ноччу прайшлі з боку Беларусі цераз зону адчужэння Чарнобыльскай АЭС і падышлі да Кіева з поўначы, там жа канцэнтраваліся падраздзяленні Расгвардыі. Перадавыя атрады заходзілі ў раён Абалонь[77][78]. Па сталіцы былі нанесеныя ўдары ракетамі[79]. На захад ад Кіева пры падтрымцы верталётаў высадзіўся расійскі дэсант, пачаліся працяглыя баі за Гастомэль і мясцовы аэрадром[80]. У сталіцы рыхтаваліся да абароны, абясшкоджваліся дыверсійныя групы, якім удалося пранікнуць у горад[81].

Да раніцы расійскімі войскамі акружаны Канатоп, дзве расійскія групоўкі прасоўваліся ў бок Кіева з усходу па тэрыторыі Сумскай вобласці, ішлі баі за Ахтырку і іншыя населеныя пункты[82][77]. З Курскай вобласці расіяне прарваліся да Чарнігава[83][84]. Украінцы ўзарвалі масты ў раёне Чарнобыля і па дарозе ад Чарнігава да Кіева[77].

На поўдні расійскія войскі ўвайшлі ў Мелітопаль. Працягвалася абарона Херсона, ля горада абаронцы ўзарвалі мост.

26 лютага[правіць | правіць зыходнік]

Дом № 6А на праспекце Валерыя Лабаноўскага ў Кіеве пасля абстрэлу раніцай 26 лютага.

Уначы з 25 на 26 лютага ішлі баі ў горадзе Васылькіў і аэрадром паблізу Кіева, дзе спрабавалі высадзіцца расійскія дэсантнікі[85], завязаліся вулічныя баі ў сталіцы[86][87][88]. Ад раніцы сітуацыя ў сталіцы нармалізавалася, але Кіеўскі метрапалітэн працуе як сховішча, цягнікі не ходзяць, як і іншы гарадскі транспарт[89].

Удзень украінскі бок на ўсходзе страціў кантроль над пасёлкамі Станіца Луганская і Маркаўка і вёскай Крымскае ў Луганскай вобласці[90][91]. Баі ідуць каля Балакліі ў Харкаўскай вобласці.

На поўдні ваеннае супрацьстаянне каля Мелітопаля і Марыупаля. Расійскія войскі намагаліся атакаваць абласны цэнтр Мікалаеў[92].

На дамбе пры ўпадзенні ракі Ірпінь у Кіеўскае вадасховішча падарвалі шлюзы, вада пачала затапліваць рачную даліну[93]. Да гэтага дня ўкраінцы знішчылі ўсе шляхі, якія злучалі мясцовую чыгунку з расійскай[94].

27—28 лютага[правіць | правіць зыходнік]

На поўнач ад Кіева з ночы ішлі баі. Расійскія танкі з боку Бучы ўвайшлі ў Ірпінь, але ўкраінскім вайскоўцам удалося выбіць іх з горада[95]. Пасля начнога абстрэлу расійскія войскі прарваліся ў Харкаў[96][97], яны праніклі ўглыб горада, дзе былі разгромлены[98]. У Бэрдзянск увайшла цяжкая тэхніка, расіяне ўзялі пад кантроль адміністрацыйныя будынкі[99].

28 лютага пасля перамоў з гарадскім кіраўніком расійскія войскі без бою занялі горад Куп’янск Харкаўскай вобласці[100][101]. Удзень расійская армія масіравана абстраляла Харкаў[102]. Адбываліся артылерыйскія і ракетныя абстрэлы на некаторых іншых напрамках. Расійскім бокам узяты пад кантроль Энэргадар і тэрыторыя вакол Запарожскай атамнай электрастанцыі[103].

1—3 сакавіка[правіць | правіць зыходнік]

З паўночнага захаду ад Кіева расійскія падраздзяленні пад артылерыйскімі атакамі ўкраінцаў спрабавалі згрупавацца і перагрупавацца. Удзень быў нанесены ракетны ўдар па тэлевежы. У выніку ракетнага абстрэлу Харкава пацярпеў цэнтр горада. Працягвалася абарона Херсона, у горадзе ішлі вулічныя баі[104].

У Данецкай вобласці расійскія ваенныя сілы імкнуліся да акружэння Марыупаля[105]. Паблізу Горлаўкі ў палон трапілі мясцовыя педагогі, якія пасля мабілізацыі ў «ДНР» ваявалі на расійскім баку[106].

2 сакавіка, як паведаміў Генеральны штаб, Узброеныя сілы Украіны на асобных напрамках пачынаюць перахопліваць ініцыятыву. Расійскія войскі прасоўваліся ў напрамку Макарыў — Брусілаў — Фасціў і часткаю сіл — на Кіеў. Наступаючыя на Ірпінь былі спынены. Перадавыя падраздзяленні знаходзіліся ў Жытомірскай вобласці. Наступленне ў раёне Чарнігава захлынулася[107]. Танкавыя і агульнавайскавыя падраздзяленні Расіі вялі наступальныя дзеянні ў напрамку Краснаграда і Ізюма з мэтаю стварэння ўмоў для акружэння групоўкі ўкраінскіх сіл на ўсходзе. На поўдні расійскія войскі занялі Херсон, яны ўвайшлі ў Балаклію[108], працягвалася наступленне ў кірунку Запарожжа і на Марыупаль.

3 сакавіка расійская авіяцыя здзейсніла атаку на Чарнігаў, гэта прывяло да ахвяр сярод цывільнага насельніцтва[109].

4—25 сакавіка[правіць | правіць зыходнік]

Расійскія войскі працягвалі наступальную аперацыю, засяродзіўшы асноўныя высілкі на акружэнні гарадоў Кіеў, Харкаў, Мікалаеў (Мікалаеўская вобласць), выхадзе на адміністратыўныя межы ў Луганскай і Данецкай абласцях, стварэнні сухапутнага калідора з Крымам; наносіліся авіяцыйныя ўдары па аб’ектах інфраструктуры[110]. Як паведаміла брытанская выведка, расійскія войскі цягам 4-5 сакавіка мінімальна прасунуліся наперад[111]

Уначы з 3 на 4 сакавіка расійскія войскі атакавалі Запарожскую АЭС. Сітуацыю на АЭС узяла пад кантроль Росгвардыя[112].

Валнаваха і Марыупаль знаходзіліся ў атачэнні. 11 сакавіка Міністэрства абароны Расіі паведаміла аб вызваленні Валнавахі войскамі ДНР[113].

Ратавальнікі ў Чарнігаве, 6 сакавіка.

4 сакавіка ўкраінскія войскі адкінулі суперніка на паўночны захад ад Кіева, замацаваліся ў Ірпіні, атакавалі Бучу, Гастомэль, Макарыў[114].

Складаная сітуацыя была ў Чарнігаве. Расійскі бок абсталёўваў пазіцыі ў раёнах населеных пунктаў Мыхайла-Кацюбынскэ, Ляўковічы, Жукоткі, Гарадня Чарнігаўскай вобласці[115].

Украінскі бок прызнаў страту горада Трасцянэць у Сумскай вобласці, абласны цэнтр трымаў асаду[116], у той жа час пагранічнікі і ваенныя аб’явілі, што выйшлі да ўкраінска-расійскай мяжы.

Вяліся абстрэлы Харкава. Паводле інфармацыі ад Узброеных сіл Украіны яны да 5 сакавіка перайшлі ў контрнаступленне пад Харкавам[117], за наступны дзень узялі пад кантроль Чугуіў[118]. Вяліся баі за горад Ізюм, у паўночнай частцы якога замацаваліся расійскія войскі.

Жорсткія баі ішлі ў Рубежным і Папаснай, абстрэльваліся Лісічанск і Севераданецк на Луганшчыне. Пад ударамі знаходзіліся Аўдзееўка і Мар’інка паблізу Данецка.

Згодна з дамовамі пачалася эвакуацыя насельніцтва з аточаных войскамі Валнавахі і Марыупаля, аднак праз абстрэлы намер не ажыццявілі. Цягам часу ўдалося арганізаваць гуманітарныя калідоры на асобных напрамках.

Расійскія ваенна-марскія сілы блакавалі ўзбярэжжа Чорнага мора, наносілі ракетныя ўдары па аб’ектах на тэрыторыі Украіны. У Бэрдзянску быў знішчаны расійскі дэсантны карабель «Саратаў»[119].

У занятых расійскімі войскамі Херсоне, Кахоўцы, Мелітопалі, Энергадары адбываліся праўкраінскія пратэсты.

Да 25 сакавіка паводле заявы Міністэрства абароны Расіі асноўныя задачы першага этапу аперацыі былі выкананы, наступнай галоўнай мэтай названа вызваленне Данбаса[120].

з 26 сакавіка[правіць | правіць зыходнік]

Расійскія падраздзяленні знаходзіліся на паўночны захад і паўночны ўсход ад Кіева, абстрэльвалі прадмесці, пасля баёў увайшлі ў Славутыч на поўначы Кіеўскай вобласці на левым беразе Дняпра, у той жа час яны адступілі з раёнаў Лук’яніўкі і Рудныцкага[121], украінскі сцяг узняты над Макарывам[122]. 28 сакавіка паведамлена аб вызваленні горада Ірпінь, 31 сакаавіка — Бучы, 1 красавіка — Гастомэля і Іванківа. Расійскія войскі 31 сакавіка пакінулі Чарнобыльскую АЭС, 2 красавіка тут узняты сцяг Украіны[123]. У гэты дзень Міністэрства абароны паведаміла аб вызваленні ўсёй Кіеўскай вобласці[124].

Чарнігаў знаходзіўся пад абстрэламі, без электрычнасці, вады і цяпла[125]. Паступова на дадзеным напрамку асобныя расійскія падраздзяленні адцягваліся да дзяржаўнай мяжы. 1 красавіка расіяне пакінулі Гарадню[126], 2 красавіка ўкраінскія вайскоўцы ўвайшлі ў Мыхайла-Кацюбынскэ[127]. Напачатку красавіка адноўлены кантроль над усёй тэрыторыяй Чарнігаўскай вобласці.

26 сакавіка ўкраінскі бок заявіў аб вызваленні горада Трасцянэць у Сумскай вобласці[128], працягваліся баі ў Канатопскім, Ахтырскім і Сумскім раёнах[129]. 4 красавіка галава адміністрацыі паведаміў, што ў Сумскай вобласці ўжо няма захопленых расіянамі населеных пунктаў[130].

Узброеныя сілы Украіны ўтрымлівалі пазіцыі паблізу Харкава, па асобных напрамках перайшлі ў контрнаступ. Пад атаку трапілі некаторыя аб’екты на сумежнай тэрыторыі Белгародскай вобласці Расіі. 1 красавіка здзейснены авіяцыйны ўдар па нафтабазе ў Белгарадзе, у выніку якога ўзнік пажар[131].

Вяліся баі ў раёне Ізюма[132], блакіраванага[133] (затым занятага) расійскімі войскамі, якія таксама пераправіліся цераз Северскі Данец і прасоўваліся ў бок Барвенкава і Славянска[134].

У напрамках населеных пунктаў Гуляйполе і Запарожжа ўкраінскія вайскоўцы стрымлівалі суперніка[135].

На Луганшчыне здзяйсняліся артылерыйскія і авіяцыйныя абстрэлы Севераданецка, Лісічанска, Рубежнага, Папаснай[136]. Паблізу Данецка атакаваліся Аўдзееўка, Мар’інка, Краснагорыўка[137]. У разбураным Марыупалі адбываліся вулічныя баі.

з 18 красавіка[правіць | правіць зыходнік]

Расійскія ўзброеныя сілы стваралі наступальную групоўку ва ўсходняй аперацыйнай зоне. 18 красавіка заняты горад Крэмінна на Луганшчыне[138]. Да 8 мая ўкраінскія войскі адышлі з Папаснай. Цягам мая праціўнік заняў Рубіжнэ, атакаваў Севераданецк, замацоўваўся ў раёне Лымана[139], наступаў з боку Папаснай у напрамку Лісічанска і Бахмута. 25 мая ўзяты Севераданецк, 3 ліпеня Міністэрства абароны Расіі заявіла пра поўны кантроль над Лісічанскам[140], апошнім значным горадам Луганскай вобласці.

21 красавіка міністр абароны Расіі абвясціў аб узяцці пад кантроль Марыупаля, за выключэннем тэрыторыі завода «Азоўсталь», які было загадана заблакаваць[141]. Наносіліся масіраваныя артылерыйскія і авіяцыйныя ўдары. Пры дапамозе ААН і Міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа была праведзена эвакуацыя цывільнага насельніцтва. З 16 мая абаронцы пачалі складваць зброю, 20 мая расійскі бок заявіў аб поўным вызваленні камбіната «Азоўсталь»[142].

Паблізу Данецка адбываліся пазіцыйныя сутыкненні. Расійскія фарміраванні атакавалі ў напрамку Бахмута, Сівэрска, Салэдара, Аўдзееўкі.

Украінскія вайскоўцы ажыццявілі контрнаступальныя дзеянні на поўнач і паўночны ўсход ад Харкава, але абстрэлы горада з цягам часу аднавіліся. Расійскія войскі спрабавалі развіць наступленне ад Ізюма ў кірунку Барвенкава і Славянска.

Узброеныя сілы Украіны распачалі контрнаступальныя дзеянні на херсонскім напрамку, захапілі плацдармы на левым беразе ракі Інгулец. Цягам лета былі выведзены з ладу стацыянарныя масты цераз Дняпро, расійская групоўка на правым беразе ракі цярпела цяжкасці з забеспячэннем.

30 чэрвеня расійскія войскі пакінулі Змяіны востраў.

з 29 жніўня[правіць | правіць зыходнік]

29 жніўня Узброеныя сілы Украіны разгарнулі наступальныя дзеянні ў Херсонскай вобласці на правабярэжжы Дняпра. 4 верасня 2022 паведамлена аб вызваленні Высакапілля. 8 кастрычніка здарыўся выбух на Крымскім мосце, у выніку была моцна пашкоджана адна з ключавых артэрый забеспячэння паўднёвай групоўкі расійскіх войск. 9 лістапада міністр абароны РФ Сяргей Шайгу загадаў пачаць адвод войск за Дняпро[143]. 10 лістапада вызвалена Снігурыўка. 11 лістапада ўкраінскі спецназ зайшоў у Херсон на хвасце ў расійскай арміі, якая на плаўсродках пакідала правы бераг Дняпра, падрываючы за сабою масты[144], над будынкам Херсонскай адміністрацыі з’явіўся ўкраінскі сцяг.

6 верасня распачалося ўкраінскае наступленне на ўсходзе Харкаўскай вобласці. 8 верасня паведамлена аб узяцці пад кантроль Балаклеі[145]. Да 10 верасня расійскія войскі, якія знаходзіліся ў раёнах Балаклеі і Ізюма, перагрупаваныя і перакінуты для нарошчвання сіл на данецкім напрамку[146], украінская армія заняла Ізюм. Да 16 верасня цалкам вызвалены Куп’янск. 1 кастрычніка ва Узброеных сілах Украіны заявілі аб завяршэнні акружэння расійскай групоўкі ў раёне Лымана[147], горад быў вызвалены[148]. Баявыя дзеянні разгортваліся на захад ад Крэміннай і Сватавэ.

Расійскія сілы наступалі на Бахмут, Салэдар, Аўдзііўку, Вуглэдар.

Фронт у Запарожскай вобласці адзначаўся адноснай стабільнасцю.

10 кастрычніка 2022 г. Расійская Федэрацыя пачала атакі на аб’екты крытычнай інфраструктуры Украіны, за суткі было пашкоджана 30 % энергетычнай інфраструктуры. Білі па электрападстанцыях, аб’ектах гідраэнергетыкі і цеплавой генерацыі. Па ўсёй краіне пачалося аварыйнае адключэнне электразабеспячэння. 15 лістапада Расія выпусціла па тэрыторыі Украіны сто ракет, гэта быў самы масавы абстрэл энергасістэмы з пачатку вайны. 23 лістапада Расія зноў ударыла, Мінэнергетыкі Украіны заявіла аб тым, што блэкаўт пачаўся ва ўсёй энергасістэме[149]. Новы масіраваны ракетны ўдар нанесены 5 снежня, расійскія войскі выпусцілі семдзесят ракет, украінскія сілы супрацьпаветранай абароны шэсцьдзясят з іх збілі[150]. Наступныя масіраваныя ракетныя атакі здзейснены 16 снежня і 29 снежня.

Мірныя ініцыятывы[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Перамовы паміж Украінай і Расіяй (2022)

24 лютага 2022 года расійскае кіраўніцтва паведаміла пра гатоўнасць правесці перамовы з украінскім кіраўніцтвам[151]. Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі 25 лютага прапанаваў Уладзіміру Пуціну сесці за стол перамоў. Прэс-сакратар прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў заявіў, што краіна гатовая адправіць у Беларусь дэлегацыю для перамоў, а мясцовы лідар Аляксандр Лукашэнка заявіў аб гатоўнасці стварыць адпаведныя ўмовы.

Расійскую дэлегацыю ўзначаліў памочнік прэзідэнта Уладзімір Мядзінскі[152]. У склад украінскай групы ўвайшлі міністр абароны Аляксей Рэзнікаў і саветнік кіраўніка офіса прэзідэнта Міхаіл Падаляк[153].

Упершыню бакі сустрэліся 28 лютага на тэрыторыі Беларусі. Затым перамовы працягваліся, фармат і месцы іх правядзення змяняліся.

Страты[правіць | правіць зыходнік]

Інфармацыя аб забітых, параненых, палонных і знішчанай у ходзе баявых дзеянняў тэхніцы Украіны і Расіі перыядычна змяняецца, удакладняецца, пацвярджаецца альбо абвяргаецца. Бакі актыўна пераважна публікуюць звесткі аб стратах праціўніка. Некаторыя дадзеныя могуць быць недакладнымі.

24 лютага[правіць | правіць зыходнік]

На першую палову 24 лютага паведамлялася пра страту расійскім бокам 5 самалётаў і 1 верталёта[154]. Украінскія сілы, паводле адных крыніц, страцілі некалькі сотняў чалавек забітымі[155]. Згодна з іншым, былі забітыя 8 чалавек[156]. Яшчэ 19 лічыліся прапаўшымі без вестак[157].

Пасля поўдня паведамлялася пра 50 загінулых расійскіх[158] і 40 украінскіх вайскоўцаў[159]. У баявых дзеяннях таксама былі забітыя 10 мірных жыхароў[159]. У дадатак, Расія страціла 4 танкі[160]. Адначасна расіянам удалося нейтралізаваць значную частку ўкраінскіх ваенных авіябаз і сістэм СПА[161]. У выніку ўдараў выведзены з ладу 74 наземныя аб’екты вайсковай інфраструктуры Украіны, у тым ліку 11 аэрадромаў ВПС, 3 камандныя пункты, пункт базавання ВМС і 18 радыёлакацыйных станцый комплексаў СПА С-300 і «Бук-М1»[162].

У другой палове дня па меншай меры 2 расійскіх вайскоўцаў патрапілі ў палон да ўкраінцаў[163]. Армія Расіі страціла яшчэ 1 самалёт, 1 верталёт (да вечара былі збітыя яшчэ чатыры[164]) і значную колькасць браняванай тэхнікі[165]. У сваю чаргу Украіна страціла адзін транспартны самалёт, які быў збіты праціўнікам. Падчас крушэння загінулі пяць чалавек[166].

Паводле інфармацыі на вечар, у раёне дзейнасці падраздзяленняў ДНР 14 украінцаў пакінулі зброю і здаліся паўстанцам[167]. Адначасова ўкраінскія сілы страцілі адзін верталёт і чатыры дроны[168]. У той жа час падвергліся нападам два грамадзянскія судны РФ[169]. Таксама Расія пацвердзіла страту 2 сваіх самалётаў. Заяўлялася, што да канца дня загінула 17 грамадзянскіх асоб[170]. Ад дзеянняў расіян у Адэсе пацярпела турэцкае грамадзянскае судна[171].

25 лютага[правіць | правіць зыходнік]

На 25 лютага Міністэрства абароны Украіны заявіла аб 800 загінулых расіянах, знішчаных 130 браняваных машын, 30 танкаў і 7 самалётаў, а таксама 4 палонных. Страты грамадзянскіх асоб былі ацэнены ў 18 чалавек[172]. У сваю чаргу расійскі бок рапартаваў аб вывадзе з ладу 118 аб’ектаў ваеннай інфраструктуры Украіны і паланенні 150 чалавек[173].

На вечар, паводле Упраўлення ААН па правах чалавека, у ходзе баявых дзеянняў агульная колькасць загінулых грамадзянскіх асоб склала больш за 25 чалавек[174]. Украіна заявіла аб гібелі 57 мірных жыхароў[175]. Было пашкоджана судна пад сцягам Малдовы[176]. Крыху пазней пацярпела японскае[177] і панамскае[178] судны.

Украінскі бок заяўляў пра 2800 загінулых байцоў праціўніка, 80 знішчаных танкаў і 516 браняваных машын, а таксама аб збіцці 7 верталётаў і 10 самалётаў[179]. Пры гэтым Кіеў пацвердзіў гібель 137 сваіх вайскоўцаў[180]. Міністр абароны Вялікабрытаніі Бэн Уолес заявіў пра 450 загінулых[181]. У сваю чаргу веннае ведамства Расіі дала справаздачу аб выведзенні з ладу 211 ваенных аб’ектаў ваеннай інфраструктуры Украіны. Сярод іх 17 пунктаў кіравання і вузлоў сувязі, 19 зенітных ракетных комплексаў СПА С-300 і «Аса», 39 радыёлакацыйных станцый. Збіта 6 баявых самалётаў, 1 верталёт, 5 беспілотных лятальных апаратаў. Знішчана 67 танкаў і іншых баявых браніраваных машын, 16 рэактыўных сістэм залпавага агню, 87 адзінак спецыяльнай ваеннай аўтамабільнай тэхнікі[182].

26 лютага[правіць | правіць зыходнік]

На раніцу ўкраінскія ўлады заяўлялі пра 3500 забітых і 200 палонных расіян. Сцвярджалася, што УСУ ўдалося знішчыць 102 танкі, 536 адзінак бронетэхнікі, збіць 14 баявых самалётаў, 8 верталётаў і 2 транспартнікі[183][184][185]. Паводле расійскага ваеннага ведамства, на той момант ім усяго ўдалося падбіць 7 верталётаў, 7 самалётаў і 9 дронаў праціўніка, а таксама знішчыць 8 караблёў ВМС Украіны. Нейтралізаваны 821 вайсковы аб’ект, у тым ліку 14 аэрадромаў, 19 пунктаў кіравання, 24 зенітна-ракетных комплексаў С-300 і «Аса», 48 радыёлакацыйных комплексаў[186].

Да вечара ААН заявіла аб забітых 64 мірных жыхароў за ўвесь час канфлікту. Таксама, паводле ацэнак арганізацыі, больш за 150 000 чалавек вымушаныя былі пакінуць свае дамы[187]. Сярод ахвяр баявых дзеянняў былі дзесяць грамадзян Грэцыі, якія загінулі ад дзеянняў расійскіх войскаў[188].

У гэты жа дзень ТАСС, спасылаючыся на крыніцы з Міністэрства абароны РФ, заявіла, што страты Узброенных Сіл РФ склалі: 14 самалётаў, 8 верталётаў, 102 танкі, 536 бронемашын, 15 артылерыйскіх установак, 1 ЗРК БУК-1 і больш за 3500 вайскоўцаў. Аднак, вельмі хутка агенцтва выдаліла інфармацыю[крыніца?].

27 лютага[правіць | правіць зыходнік]

Украінскія ўлады заявілі, што за ўвесь час супрацьстаяння ахвяры сярод мірнага насельніцтва склалі 352 забітымі і 1684 параненымі[189]. Страты праціўніка ацэнены ў 4300 забітымі і 200 палоннымі. Таксама, паводле ўкраінскіх звестак, Расія да таго часу страціла 146 танкаў, 536 адзінак іншай бронетэхнікі, 27 баявых самалётаў, 26 верталётаў і 2 транспартнікі[190].

Міністэрства абароны Расіі заявіла аб паланенні парадку 621 украінца[191].

28 лютага[правіць | правіць зыходнік]

Міністэрства абароны Украіны заявіла аб 5300 забітых салдат праціўніка. Паведамлялася, што ўкраінцам удалося знішчыць 191 танк, 816 адзінак бронетэхнікі, па 29 верталётаў і самалётаў, 2 транспартнікі[192]. Расійскі бок ацаніў страты Украіны ў 7 збітых самалётаў і 7 верталётаў (яшчэ 31 самалёт знішчаны на зямлі[193]), 9 дронаў, 314 знішчаных танкаў і баявых машын, 274 адзінак спецыяльнай тэхнікі[194] і 8 караблёў ВМС. Разам з тым, 1114 аб’ектаў ваеннай інфраструктуры выведзены з ладу[194]. ААН заявіла пра 102 загінулых мірных жыхароў і 406 параненых. 500 000 сталі бежанцамі. Яшчэ 7 млн, паводле дадзеных ЕС, сталі ўнутранымі перамешчанымі асобамі[195].

Сакавік[правіць | правіць зыходнік]

На 2 сакавіка Расія пацвердзіла гібель 498 сваіх вайскоўцаў, яшчэ атрымалі раненні 1597[196]. МА Украіны назвала лічбу ў 5710 загінулых рас. Таксама, паводле ўкраінскага боку, былі знішчаны 198 танкаў, 846 адзінак бронетэхнікі, 29 самалётаў і 29 верталётаў, 2 транспартнікі[197].

Страты ўкраінскай арміі, па расійскіх дадзеных: больш 2870 чалавек загінулі, каля 3700 атрымалі раненні, 572 патрапілі ў палон[196]. Заяўлена пра знішчэнне 472 танкаў і баявых машын, 336 спецыяльных машын, 62 рэактыўныя ўстаноўкі, 206 артылерыйскіх гармат, 38 сістэм СПА, 11 самалётаў (+47 знішчаныя на зямлі) і 7 верталётаў, 46 дронаў і 8 караблёў. Таксама 1502 ваенных аб’ектаў нейтралізаваны[198].

Амерыканскія крыніцы заяўлялі аб 2000 загінулых расіян і 1500 украінцаў[199].

Паводле ААН, на той момант у баявых дзеяннях загінулі 136 грамадзянскіх асоб, яшчэ 400 паранены. Больш за 677 тысяч чалавек пакінулі краіну, а 1 млн сталі ўнутранымі перамешчанымі асобамі[200].

Іншыя дзяржавы[правіць | правіць зыходнік]

Беларусь[правіць | правіць зыходнік]

Быдгашч. Акцыя салідарнасці з Украінай (2022-02-24)
Беларусы ва Узброеных Сілах Украіны
Гл. таксама: Удзел Беларусі ва ўварванні Расіі ва Украіну

Паводле заяў украінскага боку, рана 24 лютага былі ажыццёўлены напады з боку беларускай мяжы, дзе падтрымку расійскай арміі аказалі Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь[4]. На аператыўным пасяджэнні з вайскоўцамі Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка абверг гэтую інфармацыю. Аднак ён заявіў, што ў выпадку неабходнасці краіна можа далучыцца да расійскай аперацыі[5]. Са слоў памочніка Міністра абароны Беларусі па ідэалагічнай рабоце генерал-маёра Леаніда Касінскага, войскі знаходзяцца ў пунктах пастаяннай дыслакацыі і выконваюць задачы ў адпаведнасці з планам падрыхтоўкі Узброеных Сіл па прызначэнні. Праводзіцца комплекс мерапрыемстваў па ўзмацненні ўчасткаў мяжы з мэтай выключэння пранікнення дыверсійна-разведвальных груп, спыненні спробаў дастаўкі зброі і боепрыпасаў. Таксама асобныя часткі і падраздзяленні выконваюць комплекс мерапрыемстваў па павышэнні баявой гатоўнасці з мэтай выключэння раптоўнага нападу[201].

26 лютага кіраўнік Дзяржаўнай пагранічнай службы Украіны генерал-маёр Сяргей Дайнэка напісаў ліст старшыні Дзяржаўнаму пагранічнаму камітэту Беларусі генерал-лейтэнанту А. Лапо, што «Рэспубліка Беларусь сумесна з Расійскай Федэрацыяй вядзе вайну супраць Украіны, грэбуючы палажэннямі міжнароднага права, элементарнымі нормамі, чалавечай мараллю і каштоўнасцямі жыцця»[202].

9 сакавіка беларускія добраахвотнікі стварылі батальён імя Каліноўскага для абароны Кіева[203].

Польшча[правіць | правіць зыходнік]

26 лютага калона з узбраеннем з Польшчы паступіла ва Украіну. УСУ перададзены 60-мм мінамёты (100 штук) і боепрыпасы да іх (1500 штук), БПЛА (8 камплектаў), 152-мм кумулятыўныя боепрыпасы, боепрыпасы да аўтаматычных гармат і шлемы. Выказана гатоўнасць перадачы СТРК «Javelin», аўтаматаў «Grot»[204].

Малдова[правіць | правіць зыходнік]

З пачатку канфлікту існавала верагоднасць выкарыстання Расіяй сваіх сіл у Прыднястроўі супраць Украіны[205]. На гэтай тэрыторыі расійскія і мясцовыя сепаратысцкія фарміраванні праяўлялі дэманстрацыйную актыўнасць.

У канцы лютага ў Малдове было ўведзена надзвычайнае становішча. 2 чэрвеня парламент краіны прыняў закон аб абароне інфармацыйнай прасторы, які забараняе рэтрансляцыю навінавых і аналітычных праграм і ваенных фільмаў з Расіі. 19 чэрвеня Прэзідэнт Малдовы Мая Санду падпісала закон.

15 чэрвеня Малдова далучылася да сустрэчы начальнікаў штабоў і міністраў абароны ў фармаце «Рамштайн», якая прысвечана аказанню ваеннай дапамогі Украіне.

31 кастрычніка ракета, збітая ўкраінскай зенітнай сістэмай, упала паблізу сяла Наслаўча, што знаходзіцца ў Рэспубліцы Малдова ля мяжы з Украінай[206]. Ракетныя ўдары па Украіне прыводзілі да збояў у энергасістэме Малдовы.

Інфармацыйная барацьба[правіць | правіць зыходнік]

У дзень пачатку ўварвання Латвія забараніла трансляцыю каналаў «Расія 1» і «Расія 24»[207][208]. Акрамя таго, на тры гады забаронена рэтрансляцыя перадач канала «ТБ Цэнтр»[209]. Нацыянальны савет Польшчы па тэлерадыёвяшчання забараніў вяшчанне тэлеканалаў «Расія 24», «РТР Планета», «Саюз», RT і RT Documentary на тэрыторыі краіны. Вяшчанне расійскіх СМІ забаронена як па кабельных сетках, так і па спадарожніку, і на мясцовых інтэрнэт-пляцоўках[210].

У РФ Федэральная служба па наглядзе ў сферы сувязі, інфармацыйных тэхналогій і масавых камунікацый выступіла з афіцыйным патрабаваннем да СМІ і інфармацыйных рэсурсаў пры размяшчэнні публікацый, якое тычыцца асвятлення бягучых ваенных падзей ва Украіне, абавязаўшы іх «выкарыстоўваць інфармацыю і дадзеныя, атрыманыя імі толькі з афіцыйных расійскіх крыніц». Сеткавае выданне «Медыязона» адзначыла, што за «распаўсюд загадзя ілжывай інфармацыі» на падставе артыкула 13.15 КаАП ведамства будзе караць СМІ блакаваннем і штрафамі ў памеры да 5 млн рублёў[211][212]. У гэты ж дзень рэдакцыя краснаярскага сеткавага выдання «Праспект Міру» заявіла, што атрымала апавяшчэнне з патрабаваннем выдаліць навінавае паведамленне пад загалоўкам «СМІ паведамляюць аб выбухах у гарадах і сталіцы Украіны», якое прадстаўляла падборку відэасюжэтаў аб ваенных дзеяннях са спасылкамі на CNN, РІА Навіны і расійскія тэлеграм-каналы, што ведамства пазначыла як «ілжывыя паведамленні аб актах тэрарызму і недакладную грамадска значную інфармацыю»[213][214].

25 лютага Раскамнагляд, на падставе рашэння Генеральнай пракуратуры Расійскай Федэрацыі, унёс у рэестр забароненых сайтаў навінавыя публікацыі на рускай мове пяці замежных выданняў — Эстонскага Нацыянальнага тэлерадыёвяшчання (ERR), ArmenianReport, а таксама трох украінскіх — «Край», VGorode і «Скцэнты», у якіх са спасылкай на словы ўкраінскіх вайскоўцаў і чыноўнікаў паведамлялася аб першых выбухах на тэрыторыі Украіны раніцай 24 лютага[215][216]. Таксама ў гэты ж дзень Раскамнагляд «часткова абмежаваў доступ» да сацыяльнай сеткі Facebook, якую Генпракуратура Расіі прызнала датычнай да парушэння правоў і свабодаў расіян[217][218]. Раней Facebook адмовіўся «спыніць незалежную праверку фактаў і маркіроўку кантэнту», якія публікуюцца СМІ РФ у сацсетцы[219].

Рэакцыя[правіць | правіць зыходнік]

У Кіеве, а затым і ў Харкаве адкрылі бясплатны доступ у метрапалітэн, выкарыстоўваць станцыі метро маюць намер як бамбасховішча. Па паведамленні прэс-службы Міністэрства інфраструктуры Украіны, у краіне была зачынена вялікая частка марскіх партоў. Тым не менш, была захавана работа чыгуначнага транспарту, але, у мэтах бяспекі, часова прыпынены рух цягнікоў у Харкаў і на ўчастку Валнаваха-Паўднёваданбаская і эвакуяваны персанал[220]. Жыхары Кіева масава скуплялі тавары першай неабходнасці і прадукты, у крамах выстройваліся чэргі, у некаторых кропках не было хлеба і іншых асноўным прадуктаў. Кафэ і рэстараны зачыненыя. Вялікія чэргі таксама сталі ля банкаматаў і на аўтазаправачных станцыях. Паведамлялася аб вялікіх чэргах, што стаяць на памежных КПП. Украінскія ўлады распарадзіліся зачыніць усе КПП на мяжы з Беларуссю[221].

Маскоўская біржа часова спыніла працу, а пасля і Санкт-Пецярбургская біржа. Курс долара і еўра да рубля на валютным рынку дасягнуў гістарычных максімумаў у 90 і 101 рубель, адпаведна[222]. Цэнтральны банк Расійскай Федэрацыі пачаў валютныя інтэрвенцыі для падтрымання курсу рубля. У Расіі да 2 сакавіка зачынілі аэрапорты ў гарадах: Растоў-на-Доне, Краснадар, Анапа, Геленджык, Эліста, Стаўрапаль, Белгарад, Бранск, Арол, Курск, Варонеж, Сімферопаль. Грамадзянскія самалёты былі пасланыя ў абыход Украіны[61].

Расійская «Новая газета» паведаміла аб адкрытым лісце, у якім больш за 100 муніцыпальных дэпутатаў з розных гарадоў Расіі выступілі з асуджэннем «спецаперацыі» ў дачыненні да Украіны"[223].

З уварваннем цана на газ у Еўропе адразу пасля адкрыцця біржы вырасла адразу на 35 %[61].

У Нью-Ёрку было склікана пасяджэнне Савета Бяспекі ААН[61], удзельнікі якога асудзілі расійскую агрэсію і заклікалі прэзідэнта Пуціна спыніцца. На пасяджэнні ўвечары 23 лютага Пастаянны прадстаўнік Расійскай Федэрацыі пры ААН Васіль Нябензя заявіў, што падзеі ва Украіне нельга называць вайной, паколькі «гэта называецца спецыяльная ваенная аперацыя на Данбасе» і «мы не чынім агрэсію супраць украінскага народа, а супраць той хунты, якая захапіла ўладу ў Кіеве»[224].

Папа Францішак распачаў розныя ініцыятывы па ўмацаванні міру пасля ўварвання.  У тым ліку ён наведаў пасольства Расіі пры Апостальскай Сталіцы [225].  У пачатку сакавіка Францыск адправіў з дапамогай двух высокапастаўленых кардыналаў ва Украіну[226].  Гэтымі спецыяльнымі пасланцамі былі папскі міласцінераздатчык кардынал Конрад Краеўскі і кардынал Майкл Чэрні, кіраўнік папскай канцылярыі, якая займаецца міграцыяй, дабрачыннасцю, справядлівасцю і мірам.  Гэтая місія, якая складалася з некалькіх паездак, лічылася вельмі незвычайным ходам дыпламатыі Ватыкана[227].  25 сакавіка Францыск асвяціў і Расію, і Украіну [228].

16 сакавіка Міжнародны суд ААН пастанавіў, што Расія павінна неадкладна спыніць ваенную аперацыю на Украіне[229].

7 красавіка Генеральная Асамблея ААН у ходзе спецыяльнай сесіі па Украіне прыняла рэзалюцыю аб прыпыненні членства Расіі ў Савеце па правах чалавека[230].

19 кастрычніка Еўрапарламент прысудзіў прэмію Сахарава ўкраінскаму народу і Уладзіміру Зяленскаму.

Зноскі

  1. ↑ а б в Военная операция на Украине. Главное
  2. ↑ Обращение Владимира Путина к россиянам. Полный текст
  3. ↑ Конечная цель Путина – уничтожить Украину – Кулеба. Гордон (4 сакавіка 2023).
  4. ↑ а б Погранслужба Украины утверждает, что поддержку российской армии оказывают вооружённые силы Белоруссии.. Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  5. ↑ а б Лукашенко: белорусские войска не принимают никакого участия в российской спецоперации в Донбассе
  6. ↑ Іран прызнаў пастаўкі дронаў у Расію. Але кажа, што гэта было да ўварвання ва Украіну
  7. ↑ Президент Венесуэлы поддержал военную операцию РФ в Украине. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2022.
  8. ↑ Телефонный разговор с Президентом Сирии Башаром Асадом (руск.). kremlin.ru (25 лютага 2022).
  9. ↑ Вячеслав Половинко. Что думают союзники // Новая газета, 26 февраля 2022
  10. ↑ ВЗГЛЯД / Мьянма поддержала спецоперацию России на Украине :: Новости дня
  11. ↑ Премьер Джонсон заявил, что Британия и ее союзники введут масштабные санкции против России - Газета.Ru | Новости (руск.). Газета.Ru. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2022.
  12. ↑ Boycott-Owen, Mason. PM unveils 'largest and most severe economic sanctions Russia has ever seen', The Telegraph (24 лютага 2022). Праверана 25 лютага 2022.
  13. ↑ Deutsche Welle. Канцлер Германии Олаф Шольц: «Мрачный день для Европы» (руск.). Deutsche Welle. Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  14. ↑ Байден анонсировал обращение к народу США по ситуации вокруг Украины (руск.). РИА Новости (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  15. ↑ Латвия прекращает выдачу виз россиянам и отзывает посла. Латвийские общественные СМИ.
  16. ↑ Латвия прекращает выдачу виз гражданам России (руск.). Delfi (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2022.
  17. ↑ Литва готується передати Україні нову партію військової допомоги (укр.). Суспільне (25 мая 2022).
  18. ↑ Північна Македонія передала Україні танки Т-72 (відео) (укр.). rbc.ua (29 ліпеня 2022).
  19. ↑ [1][2][3]
  20. ↑ Rambousková M. Šílence je třeba izolovat, řekl prezident Zeman na adresu Putinova Ruska. Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022. // Seznam.cz, 24.02.2022
  21. ↑ Правительство Эстонии ходатайствует о консультациях по четвертой статье договора НАТО (руск.). Vabariigi Valitsus (24 лютага 2022).
  22. ↑ Отключение от SWIFT не войдёт в список санкций (руск.). ТАСС. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2022.
  23. ↑ Азербайджан поможет Украине с нефтью и горючим – Зеленский (руск.). Экономическая правда (26 лютага 2022).
  24. ↑ Ghana condemns Russia's "unprovoked" attack on Ukraine (25 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 25 February 2022.
  25. ↑ Joint Statement Following a Vote on a UN Security Council Resolution on Russia’s Aggression Toward Ukraine (англ.). United States Mission to the United Nations (26 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 26 February 2022.
  26. ↑ Joint Statement Following a Vote on a UN Security Council Resolution on Russia’s Aggression Toward Ukraine (англ.). United States Mission to the United Nations (26 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 26 February 2022.
  27. ↑ Liberia condemns Russia Unprovoked Attack on Ukraine; As Pope Francis Calls for Calm (25 February 2022).
  28. ↑ Федеративные Штаты Микронезии разорвали дипломатические отношения с Россией (руск.). РИА Новости.
  29. ↑ Landers, Peter. Japan Condemns Russia, to Work With U.S. on Sanctions (англ.). Wall Street Journal (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  30. ↑ Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans(англ.), The New York Times (10 January 2022). «American officials had expected additional Russian troops to stream toward the Ukrainian border in December and early January, building toward a force of 175,000.».
  31. ↑ Bengali, Shashank. The U.S. says Russia's troop buildup could be as high as 190,000 in and near Ukraine.(англ.), The New York Times (18 February 2022).
  32. ↑ а б The military balance 2021. Abingdon, Oxon: International Institute for Strategic Studies. 2021. ISBN 978-1032012278. 
  33. ↑ https://www.mil.gov.ua/news/2023/01/18/vid-pochatku-povnomasshtabnoi-vijni-proti-ukraini-rosiya-vtratila-uzhe-ponad-117-700-osib-zbito-287-vorozhih-litakiv-%E2%80%93-genshtab-zsu/
  34. ↑ https://www.golosameriki.com/a/ukraine-civilians-losses-un-data/6893535.html
  35. ↑ Путин заявил о проведении специальной военной операции в связи с ситуацией в Донбассе (руск.). Interfax.ru.
  36. ↑ twitter.com/Refugees
  37. ↑ reliefweb.int
  38. ↑ После обстрела Луганская ТЭС остановила работу
  39. ↑ Совет Федерации одобрил ввод российских войск в Донбасс
  40. ↑ Совет Федерации разрешил Путину использовать армию за рубежом
  41. ↑ Президент Украины издал указ о призыве резервистов
  42. ↑ Данилов объявил о введении чрезвычайного положения
  43. ↑ Украина сообщила о новой DDoS-атаке на сайты госучреждений
  44. ↑ банк «Расія», «Індустрыяльны ашчадны банк», «Генеральны банк», «Промсвязьбанк» і «Чарнаморскі банк»
  45. ↑ Генадзя Цімчанкі, Барыса і Ігара Ратэнбергаў
  46. ↑ Ukraine: What sanctions are being imposed on Russia?, BBC (22 February 2022).
  47. ↑ Британия ввела санкции против 5 российских банков, Ротенберга и Тимченко, RBK Daily (22 February 2022).
  48. ↑ Germany shelves Nord Stream 2 pipeline (англ.). POLITICO (22 лютага 2022).
  49. ↑ EU agrees sanctions 'to hurt Russia' over Ukraine crisis(англ.), Reuters (22 February 2022).
  50. ↑ «ВЭБ.РФ» і «Промсвязьбанк»
  51. ↑ What to know about new U.S. sanctions targeting Russia over Ukraine (англ.). www.cbsnews.com.
  52. ↑ Live Updates: Ukraine Says Russia Has Begun Its Invasion (англ.)
  53. ↑ time.com
  54. ↑ Зеленский: Путин хочет уничтожить Украину, но украинские военные дают достойный отпор. УНИАН (5 сакавіка 2023).
  55. ↑ Украина ввела военное положение
  56. ↑ На Украине появится ставка верховного главнокомандующего
  57. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 69/2022
  58. ↑ Путин объявил частичную мобилизацию в России
  59. ↑ belta.by
  60. ↑ Россия атаковала государственную границу Украины с трех направлений
  61. ↑ а б в г д е Война Путин объявил о начале «специальной военной операции» в Донбассе. Онлайн «Медузы»
  62. ↑ Крылатыми и баллистическими ракетами обстреливают стратегические объекты Киева — журналист
  63. ↑ По всей Украине атакованы военные объекты — журналист
  64. ↑ Российские войска перешли админграницу с оккупированным Крымом (видео)
  65. ↑ Крылатыми и баллистическими ракетами обстреливают стратегические объекты Киева — журналист
  66. ↑ В Минобороны заявили, что не наносят удары по украинским городам
  67. ↑ Военная операция в Донбассе. Главное. Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  68. ↑ Оккупанты захватили два села в Луганской области и взорвали телебашню в Луцке — ГСЧС. Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  69. ↑ Кротовская О. Захватчики оккупировали часть Херсонщины // The Page, 24.02.2022
  70. ↑ Херсонская администрация
  71. ↑ Зеленский заявил о попытке захвата Чернобыльской АЭС // Газета.ru, 24.02.2022
  72. ↑ На Украине заявили, что утратили контроль над островом Змеиный в Одесской области. ТАСС.
  73. ↑ [4]
  74. ↑ https://ukraine.segodnya.ua/ukraine/pogibli-tysyachi-voennyh-rf-eks-sovetnik-mvd-rasskazal-o-poteryah-zahvatchika-1605117.html
  75. ↑ Светлана Макринская. Часть Херсонской области оккупирована российскими войсками - ОГА. УНИАН (24 лютага 2022).
  76. ↑ ФСБ заявила об уходе украинских пограничников с российской границы.
  77. ↑ а б в Война в Украине, второй день. Анализируем ситуацию на фронте. Meduza (25 лютага 2022). Праверана 25 лютага 2022.
  78. ↑ СМИ: несколько взрывов были слышны в Киеве рано утром. ТАСС.
  79. ↑ В Киеве раздаются взрывы, оккупанты наносят удары крылатыми или баллистическими ракетами // УНИАН, 25.02.2022
  80. ↑ Минобороны сообщило, что военные заняли аэродром Гостомель под Киевом. РБК (25 лютага 2022). Праверана 25 лютага 2022.
  81. ↑ ВСУ заходят в Киев: что происходит в городе
  82. ↑ Робейко О. Российская техника из города Сумы выехала в сторону Киева — глава Сумской ОГА // УНИАН, 25.02.2022
  83. ↑ Минобороны России сообщило о блокировании Киева и Чернигова. РБК (25 лютага 2022). Праверана 25 лютага 2022.
  84. ↑ Єлизавета Чижик. На Чернігівщині українські військові відбили прорив російських військ (укр.). Зеркало недели (25 лютага 2022).
  85. ↑ В Василькове высадился российский десант, есть погибшие среди ВСУ (руск.). www.unian.net.
  86. ↑ Третий день войны России против Украины: штурм Киева. Онлайн. Международное французское радио (25 лютага 2022).
  87. ↑ Российское вторжение на Украину: В Киеве слышны стрельба и взрывы. Русская служба Би-би-си (25 лютага 2022).
  88. ↑ Битва за Киев: на правом берегу раздаются взрывы, завязались уличные бои. УНИАН (25 лютага 2022).
  89. ↑ unian.ua
  90. ↑ Киев потерял контроль над Станицей Луганской, Крымским и Марковкой // ТАСС, 26.02.2022
  91. ↑ Станица Луганская, Крымское и Марковка временно оккупированы российскими захватчиками — Гайдай // Интерфакс-Украина, 26.02.2022
  92. ↑ [5]
  93. ↑ unian.ua
  94. ↑ unian.ua
  95. ↑ unian.ua
  96. ↑ Власти Харькова сообщили, что российские войска вошли в город(недаступная спасылка) // Телеканал «Дождь», 27.92.2022
  97. ↑ Власти Украины: российские войска вошли в Харьков и взяли под контроль Новую Каховку
  98. ↑ unian.ua
  99. ↑ unian.net
  100. ↑ Мэр Купянска заявил, что город находится под контролем оккупантов (видео) (руск.). УНИАН.
  101. ↑ «Нужно объединяться». Мэр Купянска заявил о начале сотрудничества с российскими военными (руск.). 360°.
  102. ↑ unian.net
  103. ↑ Минобороны заявило о взятии Запорожской АЭС под контроль // РБК, 28.02.2022
  104. ↑ unian.net
  105. ↑ tass.ru
  106. ↑ unian.net
  107. ↑ unian.net
  108. ↑ unian.net
  109. ↑ facebook.com/GeneralStaff.ua
  110. ↑ unian.net
  111. ↑ twitter.com/DefenceHQ
  112. ↑ tass.ru
  113. ↑ tass.ru
  114. ↑ Радыё Свабода Архівавана 5 сакавіка 2022.
  115. ↑ facebook.com/GeneralStaff.ua
  116. ↑ unian.net
  117. ↑ unian.net
  118. ↑ unian.net
  119. ↑ twitter.com/DefenceHQ
  120. ↑ tass.ru
  121. ↑ unian.net
  122. ↑ unian.net
  123. ↑ unian.net
  124. ↑ facebook.com/ganna.maliar
  125. ↑ t.me/chernigivskaODA
  126. ↑ suspilne.media
  127. ↑ facebook.com/kommander.nord
  128. ↑ unian.net
  129. ↑ unian.net
  130. ↑ ukrinform.ua
  131. ↑ tass.ru
  132. ↑ unian.ua
  133. ↑ unian.net
  134. ↑ unian.net
  135. ↑ unian.ua
  136. ↑ t.me/UA_National_Police
  137. ↑ unian.net
  138. ↑ unian.net
  139. ↑ unian.net
  140. ↑ tass.ru
  141. ↑ tass.ru
  142. ↑ tass.ru
  143. ↑ tass.ru
  144. ↑ Nashaniva.com
  145. ↑ unian.net
  146. ↑ tass.ru
  147. ↑ unian.ua
  148. ↑ understandingwar.org
  149. ↑ unian.ua
  150. ↑ unian.ua
  151. ↑ Кремль назвал условия для переговоров России с Украиной (руск.). Forbes.ru.
  152. ↑ Российская и украинская делегации выехали в Гомель на переговоры
  153. ↑ Начинаются переговоры России и Украины на Припяти
  154. ↑ Ukraine armed forces say 5 Russian aircraft and a helicopter shot down, CNN . Праверана 24 лютага 2022.
  155. ↑ Russia Attacks Ukraine, Drawing Broad Condemnation, The Wall Street Journal (24 February 2022).
  156. ↑ Russia-Ukraine crisis live news: first casualties reported as Putin launches ‘full-scale invasion’ – latest updates. Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  157. ↑ Ukraine: Russia has launched 'full scale invasion', BBC (24 February 2022).
  158. ↑ Russia-Ukraine live news: Moscow launches full-scale invasion. Al Jazeera (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  159. ↑ а б Ukraine says more than 40 of its soldiers, 10 civilians killed. www.timesofisrael.com (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  160. ↑ Ukraine says 50 Russian troops killed, four tanks destroyed (англ.). Reuters (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  161. ↑ Explosions heard across Ukraine as Russian military operation begins (англ.). Al Arabiya English (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  162. ↑ [6]
  163. ↑ «Ukrainian military says it captured two Russian soldiers»
  164. ↑ «Ukrainian Interior Ministry says Russian helicopter shot down in Kyiv region, and CNN has geolocated footage»
  165. ↑ Rahman, Khaleda (24 February 2022). «Ukraine shoots down several Russian aircraft, country’s military claims». Newsweek.
  166. ↑ «Ukrainian military plane shot down, five killed — authorities»
  167. ↑ Минобороны России заявило о 14 сдавшихся украинских военнослужащих
  168. ↑ «Russia Says Destroyed Over 70 Military Targets, Including 11 Airfields In Ukraine». NDTV.
  169. ↑ Russian forces closing in on Kyiv, claiming dozens of casualties, Ynet (24 February 2022).
  170. ↑ [7], [8]
  171. ↑ Bomb hits Turkish-owned ship off Ukraine’s Odessa. Архівавана з першакрыніцы 24 February 2022.
  172. ↑ «Миноборони: ворог уже втратив восток 800 осіб» . Украинская правда, [9], [10], [11], [12], [13]
  173. ↑ ВС РФ вывели из строя 118 военных объектов на Украине и сбили пять самолетов (руск.). Interfax.ru.
  174. ↑ «At least 25 civilians killed in Ukraine airstrikes: UN»
  175. ↑ «What are the reported casualty figures so far?»
  176. ↑ «Alertă în Marea Neagră! Navă a Republicii Moldova, atacată de ruși. Anunțul făcut de Ministerul Apărării din Ucraina»
  177. ↑ «Two more ships hit in the Black Sea»
  178. ↑ [14]
  179. ↑ [15][16][17]
  180. ↑ Зеленский назвал количество погибших украинских военнослужащих
  181. ↑ «Ukraine crisis: Russia has failed to take any of its major objectives and has lost 450 personnel, Defence Secretary Ben Wallace says»
  182. ↑ ВС России вывели из строя 211 объект военной инфраструктуры Украины
  183. ↑ «Ukraine live updates: Fighting reaches Kyiv streets as Russia attacks»
  184. ↑ «President refuses to flee, urges Ukraine to 'stand firm'»
  185. ↑ «Ukraine says it shot down large Russian plane»
  186. ↑ «Russian Armed Forces destroy 821 Ukrainian military infrastructure facilities — Russian Defense Ministry»
  187. ↑ «UN refugee chief: at least 150,000 in Ukraine cross into neighboring countries»
  188. ↑ «Greece says 10 expats killed in Ukraine, summons Russian ambassador»
  189. ↑ «Russia’s invasion of Ukraine kills 352 civilians, including 14 children»
  190. ↑ «Ukrainian minister says Russia lost some 4,300 men in invasion», «Ukrainian minister says Russia lost some 4,300 men in invasion»
  191. ↑ «Over 470 Ukrainian troops surrender near Kharkiv — Russian Defense Ministry»
  192. ↑ «Russian army loses 29 aircraft, 191 tanks, 5,300 personnel in Ukraine in four days — Defense Ministry»
  193. ↑ «Russian forces say destroyed 1,114 elements of Ukrainian military infrastructure»
  194. ↑ а б «Russian forces say destroyed 1,114 elements of Ukrainian military infrastructure»
  195. ↑ [18][19][20]
  196. ↑ а б Минобороны назвало потери России и Украины в боевых действиях
  197. ↑ «С начала вторжения русская армия потеряла убитыми и ранеными 5710 человек, в том числе 198 танков, 29 вертолетов — Генеральный штаб»
  198. ↑ [21], [22]
  199. ↑ «Russian Troop Deaths Expose a Potential Weakness of Putin’s Strategy»
  200. ↑ [23], [24], [25]
  201. ↑ Ссылка на официальный Телеграм-канал МО РБ
  202. ↑ БУДЬТЕ ВЫ ПРОКЛЯТЫ, ТВАРИ!!! – реакція Голови ДПСУ на підтримку російського вторгнення Білоруссю (укр.). Державна прикордонна служба України (26 лютага 2022).
  203. ↑ Беларусы стварылі батальён імя Каліноўскага для абароны Кіева
  204. ↑ Партия польской военной помощи прибыла на Украину
  205. ↑ Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак ПМР няма тэксту
  206. ↑ mai.gov.md
  207. ↑ В Латвии запретили ретрансляцию телеканалов «Россия» и «Россия 24». Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  208. ↑ С сегодняшнего дня запрещена ретрансляция российских каналов «Россия» и «Россия 24». Латвийские общественные СМИ.
  209. ↑ В Латвии запретили ретрансляцию еще двух российских телеканалов (руск.). lenta.ru (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022.
  210. ↑ «В Польше запретили российские телеканалы». ВЕСТИ.РУ. 25.02.2020
  211. ↑ Роскомнадзор потребовал писать о войне с Украиной только по «официальным российским источникам» под угрозой блокировки, Медиазона (24 лютага 2022).
  212. ↑ Вниманию средств массовой информации и иных информационных ресурсов, Роскомнадзор .
  213. ↑ Роскомнадзор потребовал от красноярского издания удалить новость об обстреле украинских городов, Медиазона (24 лютага 2022).
  214. ↑ Комарова А. «Проспект Мира» по требованию Роскомнадзора удалил новость о взрывах в Украине — под угрозой блокировки сайта // Проспект мира, 24.02.2022
  215. ↑ Роскомнадзор внес в реестр запрещенных сайтов статьи пяти иностранных изданий о войне с Украиной (руск.). Медиазона.
  216. ↑ Роскомнадзор внес в реестр запрещенных сайтов статьи пяти иностранных изданий о войне с Украиной (руск.). Медиазона.
  217. ↑ Роскомнадзор объявил о «частичном ограничении доступа» к Facebook (руск.). Meduza.
  218. ↑ Роскомнадзор объявил о «частичном ограничении доступа» к Facebook в России (руск.). Медиазона.
  219. ↑ В Meta заявили об отказе соблюдать требования РКН о постах СМИ в Facebook (руск.). РБК.
  220. ↑ На Украине закрыли большинство морских портов // ТАСС, 24.02.2022
  221. ↑ Военное положение и очереди на КПП. Что происходит на Украине
  222. ↑ Курсы доллара и евро к рублю на форексе достигли исторических максимумов. РИА Новости (24 лютага 2022). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2022. Праверана 24 лютага 2022.
  223. ↑ Более 100 мундепов из разных городов России выступили с осуждением «спецоперации» в отношении Украины // Новая газета 24.02.2022
  224. ↑ Небензя заявил, что Киев не слышал сигналов о прекращении провокаций против ДНР и ЛНР, ТАСС (24 лютага 2022). Праверана 24 лютага 2022.
  225. ↑ Departing from protocol, pope goes to Russian embassy over Ukraine, Reuters (25 лютага 2022). Праверана 25 красавіка 2022.
  226. ↑ Pope Francis says 'rivers of blood' flowing in Ukraine war, Reuters (6 сакавіка 2022). Праверана 25 красавіка 2022.
  227. ↑ Pope Francis dispatches 2 cardinals to Ukraine, Politico (6 сакавіка 2022). Праверана 25 красавіка 2022.
  228. ↑ Папа: мы давяраем сябе Марыі, каб залучыцца ў Божы мірны план, Vatican News (25 сакавіка 2022). Праверана 25 красавіка 2022.
  229. ↑ tass.ru
  230. ↑ tass.ru

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

commons: Уварванне Расіі ва Украіну (2022) на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Уварванне_Расіі_ва_Украіну_(2022)&oldid=4324189"